Bị lạc trong giới tính thật

Bề ngoài là nữ giới nhưng đến tuổi dậy thì Thanh Hà, Q.8, Tp.HCM không thấy mình có kinh nguyệt như bao bạn nữ khác, ngực cũng không phát triển. Rồi Hà cũng có bạn trai, nhưng Hà luôn mặc cảm một điều rằng bản thân mình khác thường so với các bạn nữ khác. Mặc cảm càng lớn dần khi Hà nhận thấy phần dưới của mình có những biểu hiện khác thường. Giấu bạn trai, Hà vào một bênh viện phụ sản Tp. HCM khám. Tại đây, Hà bàng hoàng nhận ra mình là một người đàn ông đúng nghĩa khi có tinh hoàn ẩn. Hà đã trải qua cuộc phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn ẩn và trở lại là một người phụ nữ.

Trường hợp của Hà chỉ là một trong vô số trường hợp mà các bệnh viện phụ sản gặp và điều trị. Chuyện của chị Lê Thị Ngọc, 36 tuổi, ngụ Tp.HCM cũng tương tự. Chị cho biết, hơn 10 năm, gia đình chị vẫn xem đứa con lớn của chị là con trai. Đến một ngày, chồng chị cứ ngợ ngợ vì đứa bé chỉ có dương vật mà thiếu mất 2 tinh hoàn. Gia đình đã đưa bé đến bệnh viện Nhi đồng 2 kiểm tra, kết quả phân tích nhiễm sắc thể giới tính mới biết cháu mang nhiễm sắc thể nữ. Các bác sỹ cho biết cháu bị lưỡng tính giả, cần tiến hành phẫu thuật để trả lại giới tính thật cho bé.

Thế nào là lưỡng tính giả, biểu hiện như thế nào

Trao đổi về vấn đề này, BS. Nguyễn Văn Bàng, Phó Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Giới tính của con người được quyết định bởi nhiễm sắc thể ngay trong thời kỳ phôi thai. Giới tính bao gồm 5 khía cạnh: bộ nhiễm sắc thể, tuyến sinh dục, cơ quan sinh dục, hormone giới tính, tâm lý giới tính. Ở một cá thể bình thường, 5 khía cạnh này phải thống nhất. Lưỡng giới tính là trường hợp 5 khía cạnh trên không có sự thống nhất.

Lưỡng tính được các nhà y học chia thành 2 loại khác nhau: lưỡng tính thật và lưỡng tính giả. Lưỡng tính thật là trong cơ thể tồn tại đồng thời cả buồng trứng và tinh hoàn. Lưỡng tính giả là những người mà có tuyến sinh dục và nhiễm sắc thể là nữ nhưng cơ quan sinh dục và các đặc tính khác lại là nam (lưỡng tính giả nam); hoặc tuyến sinh dục và nhiễm sắc thể là nam nhưng cơ quan sinh dục và các đặc trưng lại là nữ (lưỡng tính giả nữ).

Sự bất thường ở bộ phận sinh dục trong trường hợp lưỡng tính hay mơ hồ giới tính không đe dọa đến tính mạng nhưng lại gây ra những sang chấn tinh thần, ảnh hưởng xấu tới chất lượng cuộc sống, tương lai của người bệnh. Giờ đây, những tiến bộ của y học đã mang lại cho những người kém may mắn này hy vọng về một cuộc sống bình thường, đó là phẫu thuật tạo hình lại “con giống” theo đúng bản chất giới tính của họ.

Để xác định giới tính của một bệnh nhân bị mơ hồ giới tính, cần thăm khám lâm sàng kỹ và khám cận lâm sàng bổ sung. Cần phải đánh giá đúng mức độ dị tật ở bộ phận sinh dục ngoài thiên về nam hay nữ, đó là: hình thái, kích thước của âm vật hay dương vật, môi sinh dục hay bìu, vị trí lỗ niệu đạo, vị trí tuyến sinh dục. Bên cạnh đó cần làm các xét nghiệm nhiễm sắc thể giới tính và gen TDF (gene biệt hóa tinh hoàn) để xác định giới tính. Làm xét nghiệm các hormone cần thiết như testosteron máu, 17 hydroxyprogesteron... Tùy theo từng trường hợp mà cần phải siêu âm, chụp cộng hưởng từ, chụp cắt lớp xem cơ quan sinh dục bên trong. Trong những trường hợp cụ thể phải chụp niệu đạo ngược dòng, nội soi niệu đạo và xoang niệu dục, nội soi hoặc mổ thăm dò vào ổ bụng với sinh thiết tuyến sinh dục khi cần.

Điều trị khi dưới 1 tuổi sẽ thành công cao hơn

Vấn đề lưỡng tính giả ở trẻ đã được y học phát hiện và cảnh báo cũng đã rất lâu, hiện nay y học Việt Nam hoàn toàn có thể phát hiện và chữa trị trả lại giới tính thật.

Nếu giới tính của trẻ sinh ra là một câu hỏi, cần hội chẩn ngay các bác sỹ chuyên khoa, nội tiết, di truyền, X quang và nhi khoa. Chỉ sau khi xét nghiệm và chẩn đoán một cách chính xác và ấn định đúng giới tính. Hầu hết các trường hợp lưỡng tính đều được chẩn đoán khi sinh. Tuy nhiên, một số ít trường hợp có thể bị bỏ qua cho đến khi trẻ lớn, khi đã quá muộn để ấn định lại giới tính.

Cũng theo bác sỹ Bàng: Việc điều trị cho trẻ "lưỡng tính" dưới 1 tuổi sẽ có tỉ lệ thành công cao hơn và ít ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ khi lớn lên, do không có cảm giác đã từng bị sửa bộ phận sinh dục. Có như vậy, những bệnh nhi này sẽ hòa nhập cộng đồng dễ dàng hơn. Việc sinh sản sau này của các bé cũng sẽ không bị ảnh hưởng nếu được phẫu thuật sớm.

Còn nếu phụ huynh không phát hiện sớm, trẻ sẽ bị mơ hồ giới tính và trong môi trường xã hội các bé sẽ bị lầm tưởng và chấp nhận mình sống trong giới tính giả. Phát hiện ra giới tính thật khi đã phát triển về tâm lý, việc chỉnh sửa sẽ hướng rất lớn.

Những người có cơ quan sinh dục không rõ ràng có thể bị rối loạn chức năng sinh dục ở một mức độ nào đó, nhiều người lớn lên và hoàn toàn hài lòng về quan hệ tình dục của mình. Dậy thì có thể là một thách thức lớn, việc điều trị tiếp theo là rất cần thiết ở những giai đoạn phát triển tiếp theo và việc tư vấn tiếp tục là rất cần cho cả trẻ và gia đình. Các chuyên gia về lưỡng tính khuyên các bậc cha mẹ có con lưỡng giới tính nên tìm người chăm sóc trẻ có kinh nghiệm về tình dục lưỡng giới và lưỡng tính.

Trần Phương