Trước vụ ngộ độc botulinum do ăn cá chép muối ủ chua ở Quảng Nam đã từng ghi nhận các vụ ngộ độc botulinum do ăn Pate Minh Chay khiến hàng chục người phải nhập viện xét nghiệm, điều trị; hay như vụ ngộ độc botulinum ở Bình Dương, nhiều người được xác định ngộ độc do ăn phải patê chay chứa độc tố Clostridium Botulinum, thậm chí có trường hợp tử vong...

Đây thực sự là loại độc tố gây nên nỗi ám ảnh lớn vì nguy cơ tử vong cao, ảnh hưởng sức khỏe nặng nề trong khi nguồn thuốc giải độc lại hiếm.

Chất độc botulinum, hình thành trong thực phẩm bị ô nhiễm. Bào tử do vi khuẩn Clostridium botulinum sinh ra chịu nhiệt và tồn tại rộng rãi trong môi trường, trong điều kiện thiếu oxy chúng nảy mầm, phát triển rồi bài tiết độc tố.

Triệu chứng ngộ độc botulinum

Độc tố botulinum là chất độc thần kinh và do đó ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Các triệu chứng ban đầu bao gồm mệt mỏi rõ rệt, suy nhược và chóng mặt, thường theo sau là mờ mắt, khô miệng, khó nuốt và khó nói.

Độc tố botulinum là chất độc thần kinh và do đó ảnh hưởng đến hệ thần kinh.

Nôn mửa, tiêu chảy, táo bón và sưng bụng cũng có thể xảy ra. Bệnh có thể tiến triển thành yếu ở cổ và cánh tay, sau đó các cơ hô hấp và cơ của phần dưới cơ thể bị ảnh hưởng. Không có sốt và không mất ý thức.

Các triệu chứng không phải do vi khuẩn gây ra mà do độc tố do vi khuẩn tạo ra. Các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng 12 đến 36 giờ (trong phạm vi tối thiểu và tối đa từ 4 giờ đến 8 ngày) sau khi tiếp xúc.

Tỷ lệ ngộ độc thấp, nhưng tỷ lệ tử vong cao nếu không được chẩn đoán kịp thời và điều trị thích hợp, ngay lập tức (dùng thuốc kháng độc sớm và chăm sóc hô hấp tích cực). Bệnh có thể gây tử vong trong 5 đến 10% trường hợp.

Những loại thực phẩm nào dễ gây ngộ độc độc botulinum

Clostridium botulinum là một loại vi khuẩn kỵ khí, có nghĩa là nó chỉ có thể phát triển khi không có oxy. Ngộ độc do thực phẩm xảy ra khi vi khuẩn Clostridium botulinum phát triển và tạo ra độc tố trong thực phẩm trước khi tiêu thụ.

Clostridium botulinum sinh bào tử và tồn tại rộng rãi trong môi trường đất, nước sông, biển.

Sự phát triển của vi khuẩn và sự hình thành độc tố xảy ra trong các sản phẩm có hàm lượng oxy thấp và sự kết hợp nhất định giữa nhiệt độ bảo quản và các thông số bảo quản.

Điều này xảy ra thường xuyên nhất trong thực phẩm được bảo quản sơ sài và trong thực phẩm chế biến không đúng cách, đóng hộp hoặc đóng chai tại nhà.

Độc tố botulinum đã được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm, bao gồm:

- Các loại rau được bảo quản bằng axit thấp, chẳng hạn như đậu xanh, rau bina, nấm và củ cải đường.

- Cá, bao gồm cá ngừ đóng hộp, cá lên men, muối và hun khói.

- Các sản phẩm thịt, chẳng hạn như giăm bông và xúc xích.

Sự phát triển của vi khuẩn và sự hình thành độc tố xảy ra trong các sản phẩm có hàm lượng oxy thấp và sự kết hợp nhất định giữa nhiệt độ bảo quản và các thông số bảo quản.

Thực phẩm liên quan khác nhau giữa các quốc gia và phản ánh thói quen ăn uống và quy trình bảo quản thực phẩm của địa phương. Đôi khi, thực phẩm chuẩn bị thương mại có liên quan.

Mặc dù bào tử của Clostridium botulinum có khả năng chịu nhiệt, độc tố do vi khuẩn sinh ra từ bào tử sinh ra trong điều kiện yếm khí sẽ bị phá hủy khi đun sôi (ở nhiệt độ bên trong lớn hơn 85 độ C trong 5 phút hoặc lâu hơn).

Do đó, thực phẩm ăn liền trong bao bì ít oxy thường liên quan nhiều hơn đến các trường hợp ngộ độc botulinum.

Các mẫu thực phẩm liên quan đến các trường hợp nghi ngờ phải được lấy ngay lập tức, bảo quản trong hộp đậy kín và gửi đến các phòng thí nghiệm để xác định nguyên nhân và ngăn ngừa các trường hợp tiếp theo.