Hợp tác quảng cáo

Phomat: ăn sao cho đúng điệu

(SKGĐ) Là một trong những sản phẩm được chế biến từ sữa, nhưng dường như phomat luôn thông dụng hơn những sản phẩm từ sữa khác. Bởi lẽ không chỉ đa dạng về mùi vị, chủng loại, phomat còn luôn đứng trong top những món ăn giàu dưỡng chất nhất.

Hầu hết, các nhà nghiên cứu đều cho rằng phomat có nguồn gốc từ Trung Đông và được khám phá bởi một người du mục Ả Rập. Tương truyền rằng, để chuẩn bị cho chuyến phiêu lưu của mình, người du mục này đã đổ đầy sữa vào hai chiếc túi da, vắt lên lưng ngựa và bắt đầu chuyến đi. Sau nhiều giờ, ông dừng chân, mở hai túi sữa ra để uống thì thấy sữa đã đông lại và có chút váng sữa đọng lại dưới đáy túi.

Người du mục không hiểu điều gì đã xảy ra, chiếc túi của ông chỉ bình thường như bao chiếc túi khác và sữa của ông đã biến thành một thứ váng nước màu vàng, cùng một vài cục sữa đông. Điều duy nhất ông biết lúc này, đó là thứ nước đọng lại kia có thể uống được và thứ màu vàng kia thì có thể ăn được với hương vị có phần gần giống như rượu. 

Thực chất, chiếc túi da của ông được làm từ dạ dày thú, trong đó vẫn còn chứa không ít enzyme, sữa đông đặc lại là nhờ sự tác động của enzyme này. Và ánh nắng nóng của mặt trời, ngay cả sự chuyển động của chú ngựa cũng ảnh hưởng tới quá trình hình thành nên sữa đông.

Từ sữa đến phomat

Phomat được làm chủ yếu từ sữa và đôi khi chúng cũng được làm từ các sản phẩm của sữa như kem… Sữa dùng để làm phomat chủ yếu là lấy từ sữa bò. Nhưng cũng có một vài loại phomat được làm từ sữa cừu hoặc sữa dê tạo nên một mùi vị cực kỳ khác biệt và rất lạ miệng.

Sữa sau khi được lấy về sẽ được trải qua một quá trình xử lý cầu kỳ để trở thành phomat. Đầu tiên, sữa sẽ được cho vào một thùng lớn, trước đây người ta thường sử dụng thùng gỗ để cho mùi vị thơm ngon, nhưng ngày nay, dưới tác động của công nghiệp hóa người ta thường sử dụng những bồn lớn bằng inox để vừa tiện dụng lại tiết kiệm được chi phí.

Sau khi được cho vào tùng chứa, sữa sẽ được khuấy đều với các loại men đặc biệt. Các loại phomat có mùi vị ngon dở khác nhau chính là ở loại men được sử dụng này. Ngoài ra, để có mùi vị đặc biệt đôi khi người ta còn cho vào hỗn hợp sữa một ít nước chanh hoặc giấm gạo. Sau đó hỗn hợp này sẽ được ủ dưới áp suất cao để lên men. Sữa sau khi lên men sẽ đóng một lớp váng dày trên mặt. Người ta sẽ dùng một tấm vải mùng hớt lấy lớp váng này và ép cho thật ráo nước rồi cho vào khuôn. Phomat được cho vào  khuôn thường tạo nên những khối vài chục kilogram, nhưng cũng có khi để dễ bán người ta tạo khuôn cho phomat thành những bánh nhỏ.

Sau khi cho vào khuôn, phomat sẽ được trữ xuống hầm. Để phomat ngon hầm ủ phải đảm bảo không quá ẩm cũng không quá khô. Thông thường, người ta đều lắp đặt trong hầm này hệ thống hong khô khi độ ẩm tăng cao và hệ thống phun sương khi độ ẩm giảm. Tùy từng loại phomat mà có thời gian ủ mau hay chậm, người ta sẽ có phomat thành phẩm và có thể bán ra thị trường. Chính vì quá trình tạo nên phomat khá công phu thế này nên giá thành của nó khá cao là một điều cũng dễ hiểu.

Có hai loại phomat cơ bản: Phomat tươi và phomat đã qua chế biến.

Sự khác nhau giữa hai loại này tương tự như nước ép nho và rượu nho vậy. Phomat tươi là váng sữa thô chưa qua chế biến. Còn phomat chế biến là loại đã qua quá trình lên men. Vì vậy tuỳ theo từng loại men, từng khoảng thời gian ủ sẽ cho ra những loại phomat phổ biến khác nhau. Bạn có thể chọn loại ngon thông qua giá thành, nơi sản xuất và thành phần của chúng.

Ăn sao cho đúng điệu

Do hàm lượng vitamin C trong phomat thấp nên khi ăn bạn có thể kết hợp thêm rau quả tươi. Ngoài ra, chỉ nên ăn 25g/ngày vì hàm lượng muối trong phô-mai khá cao. Với loại pho mát dạng miếng, tốt nhất nên mua loại có bao bì bằng thiếc để đảm bảo chất lượng khi dùng.

Làm phomat tại nhà

- Đun 1 lít sữa nóng đến 60 độ C, hòa cùng 200ml sữa chua, khuấy đều, rồi ủ nóng trong nồi cơm hay đặt cạnh lò sưởi khoảng 8 giờ cho sữa đông thành sữa chua.

- Dùng dao rọc sữa chua theo ô cờ nhỏ, đun sữa chua nóng lại 60 độ C, ủ tiếp 2-3 giờ để sữa chua tách nước.

- Cho hỗn hợp trên vào 1 tấm vải màn, treo cho ráo nước, nếu muốn phomat khô hơn, thì đặt thêm vật nặng lên, để trong tủ lạnh vài giờ đến khi khô hoàn toàn.

- Thêm mùi vị cho phô mai, để tủ lạnh ăn dần.

Bên cạnh những kinh nghiệm dùng phomat đúng cách, không ít người quan niệm sai lầm trong việc sử dụng phomat khiến không chỉ mất đi hương vị tự nhiên của món ăn mà còn không tốt cho sức khỏe.

Nhiều người nghĩ rằng uống rượu vang đỏ khi ăn phomat cũng phù hợp như khi dùng rượu này với thịt đỏ (bò, nai....). Nhưng nguyên tắc này không phải luôn luôn đúng. Bởi vị chát trong rượu vang sẽ dễ làm hỏng hương vị tươi ngon của phomat. Theo các chuyên gia ẩm thực, vang trắng dễ kết hợp với phomat hơn, bởi độ chát trong vang trắng nhẹ hơn vang đỏ. Nếu thích dùng vang đỏ, bạn nên chọn các loại có vị dễ uống như: Bordeaux hoặc Barolos.

Các nhà nghiên cứu thuộc trường ĐH Copenhagen, Đan Mạch đã cho công bố trên tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Mỹ (American Journal of Clinical Nutrition) thông tin: những người ăn nhiều món có phomat trong khoảng 6 tuần thì có mức LDL (tức cholesterol "xấu") thấp hơn so với khi họ ăn một lượng bơ tương đương. Những người ăn phomat cũng không có mức LDL cao hơn trong quá trình nghiên cứu so với khi cũng chính họ ăn uống theo chế độ ăn uống bình thường.

Mặc dù phomat chứa nhiều chất béo và calo nhưng đây cũng là nguồn cung cấp canxi dồi dào. Bên cạnh đó, thành phần của phomat còn có linoleic axit, một loại chất béo giúp ngăn ngừa ung thư, đau tim và tiểu đường. Theo các chuyên gia dinh dưỡng thì chất này có khả năng hạn chế sự tích tụ chất béo trong cơ thể.

 Do đó, mặc dù được gọi là “béo” nhưng lại giảm béo rất hiệu quả. Tuy nhiên, sẽ tốt hơn nếu bạn ăn những loại phomat dậy mùi, tránh phomat có chứa ít chất béo bởi loại này thực ra vẫn có tỉ lệ chất béo. Hơn nữa, vì không có nhiều gia vị nên phomat ít chất béo lại kích thích bạn ăn nhiều hơn.

Cách chọn và bảo quản phomat

- Khi chọn phomat, bạn nên chọn loại phù hợp để chế biến và có thể cất giữ lâu hoặc dùng ngay.

- Chọn loại phù hợp với mục đích sử dụng, đừng ngại hỏi người bán hàng nếu không biết rõ.

- Đọc kỹ lời giải thích trên sản phẩm, nơi sản xuất, thành phần dinh dưỡng, hạn sử dụng...

- Để pho mát được mềm và tươi thì phải mua và dùng trước khi hết hạn sử dụng một thời gian. Tốt nhất là dùng sản phẩm mới sản xuất.

- Nên mua với số lượng vừa dùng để tránh bốc mùi nếu cất giữ lâu mà không cho vào tủ lạnh.

Muốn giữ lâu cần lưu ý:

+ Mỗi loại pho mát có 1 cách bảo quản riêng.

+ Với pho mát tươi thì cho vào bình, lọ đóng kín để vào tủ lạnh, sử dụng 1-2 ngày sau đó.

+ Pho mát dẻo, mềm dùng để nấu thì cho vào đồ nhôm và giữ lạnh, sử dụng lâu nhất là 1 tuần sau đó.

 + Với pho mát khô, cứng, tốt nhất nên bảo quản nơi thoáng gió sau khi bọc giấy thiếc hoặc giấy dầu (chủ yếu là để tránh ẩm mốc).

Đối tượng

Loại phomat nên chọn

Trẻ từ 1-3 tuổi

Chỉ nên dùng loại phomat ít muối, hương vị đậm đà, thơm ngon và luôn đóng gói theo hướng tiện dụng, có thể dùng thìa để xúc cho trẻ ăn. Tuy nhiên, không nên cho bé ăn quá nhiều bởi loại phomat này có lượng calo rất cao, chỉ cần 1 khẩu phần là tương đương với 1 bữa phụ.

Trẻ từ 3-10 tuổi

Nên dùng những loại phomat có nhiều hương vị, hàm lượng canxi cao (40g phomat loại này tương đương với 250ml sữa tươi hay 200ml sữa chua), giàu vitamin D và các dưỡng chất có lợi cho sự phát triển của trẻ thường được đóng gói trong những bao bì có hình vẽ ngộ nghĩnh.

Người trưởng thành

Nên chọn những loại phomat nguyên chất, hàm lượng béo thấp và hàm lượng canxi cao. Dùng loại phomat này trong bữa sáng có thể giúp tinh thần tỉnh táo minh mẫn.

 Theo chuyên đề

Sức khỏe gia đình (NXB Y học)

Tin cùng chuyên đề

TIN KHÁC

Làm đẹp

Gia đình khỏe

Sống tâm lý