Khác với quan niệm trước đây cho rằng tâm lý chỉ đóng vai trò “tinh thần”, ngày nay, nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh rõ ràng mối liên hệ giữa tâm lý tích cực và sự phục hồi sinh học ở người bệnh ung thư. Một nghiên cứu từ Đại học California (Mỹ) cho thấy, những bệnh nhân ung thư duy trì được tinh thần lạc quan, biết cách đối mặt với nỗi sợ và chủ động tham gia điều trị thường có chỉ số viêm thấp hơn, hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn và đáp ứng tốt hơn với hóa trị, xạ trị.

Điều này không có nghĩa là người bệnh phải “giả vờ vui vẻ”, mà là học cách chấp nhận, thấu hiểu bệnh lý của mình, tìm điểm tựa tinh thần vững chắc và tiếp cận điều trị một cách tích cực hơn - thông qua 5 việc làm sau đây.

1. Chủ động xây dựng “đội ngũ hỗ trợ” riêng, không đơn độc chiến đấu

Một trong những điều quan trọng nhất nhưng thường bị người bệnh bỏ qua, chính là việc xây dựng cho mình một mạng lưới hỗ trợ. Đó không chỉ là bác sĩ hay y tá, mà còn là gia đình, bạn bè, các chuyên gia tâm lý, thậm chí là những người cùng cảnh ngộ trong các nhóm bệnh nhân ung thư. Các nghiên cứu cho thấy, người có sự hỗ trợ xã hội tích cực sẽ ít bị trầm cảm, ít bỏ cuộc giữa chừng và có động lực tuân thủ điều trị cao hơn.

Tại Anh, chương trình “Macmillan Cancer Support” thậm chí còn tích hợp người đồng hành - những người từng vượt qua ung thư - để giúp bệnh nhân mới điều hướng cảm xúc và ra quyết định y tế (Ảnh: Internet)

2. Không được bỏ qua giấc ngủ

Giấc ngủ có ảnh hưởng mạnh mẽ đến sức khỏe của người bệnh ung thư, nhưng thường bị đánh giá thấp. Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI), giấc ngủ kém chất lượng có thể làm tăng nồng độ các cytokine gây viêm - một yếu tố liên quan đến tiến triển của ung thư.

Một nghiên cứu tại Đại học Stanford còn phát hiện, bệnh nhân ngủ dưới 6 tiếng mỗi đêm có tỷ lệ tái phát cao hơn so với người ngủ đủ 7-8 tiếng (Ảnh: Internet)

Vì vậy, người bệnh cần được hướng dẫn thiết lập đồng hồ sinh học ổn định, tránh dùng thiết bị điện tử vào buổi tối, bổ sung magiê và tryptophan qua thực phẩm như chuối, yến mạch, sữa ấm để cải thiện giấc ngủ. Trong một số trường hợp, trị liệu hành vi nhận thức (CBT) cho mất ngủ cũng được khuyến nghị như một phương pháp hỗ trợ không dùng thuốc, giúp người bệnh ngủ ngon hơn và hồi phục nhanh hơn.

3. Ưu tiên nuôi dưỡng đường ruột

Rất ít người biết rằng hệ vi sinh vật đường ruột có thể tác động đến khả năng cơ thể phản ứng với điều trị ung thư. Một nghiên cứu đột phá được đăng trên tạp chí Science cho thấy, những bệnh nhân có hệ vi sinh đường ruột phong phú (đa dạng chủng loại lợi khuẩn) có tỷ lệ đáp ứng tốt với liệu pháp miễn dịch cao gấp đôi so với nhóm vi sinh kém đa dạng. Điều này mở ra hướng tiếp cận mới: nuôi dưỡng đường ruột khỏe mạnh để nâng cao khả năng đáp ứng điều trị.

Người bệnh ung thư nên bổ sung probiotic tự nhiên từ sữa chua, kim chi, miso hoặc prebiotic từ thực phẩm như tỏi, hành, yến mạch,... (Ảnh: Internet)

Đặc biệt, việc sử dụng kháng sinh bừa bãi cũng nên được hạn chế vì chúng có thể làm rối loạn hệ vi sinh đường ruột, ảnh hưởng đến hiệu quả của phác đồ điều trị.

4. Thiết lập chế độ vận động nhẹ nhàng, đều đặn

Khái niệm “nghỉ ngơi tuyệt đối” sau chẩn đoán ung thư đã dần được thay thế bằng “vận động phù hợp”. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) khuyến nghị người bệnh nên duy trì ít nhất 150 phút hoạt động thể chất cường độ nhẹ mỗi tuần như đi bộ, yoga, khí công hoặc bơi lội nhẹ. Vận động giúp tăng cường tuần hoàn, giảm mệt mỏi, cải thiện tâm trạng và ngăn ngừa mất cơ - một vấn đề thường gặp ở người điều trị hóa trị kéo dài.

Một nghiên cứu tại Đại học Alberta (Canada) còn cho thấy, vận động còn giúp các tế bào miễn dịch “đi tuần tra” hiệu quả hơn trong cơ thể, tăng khả năng nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư. Điều quan trọng là lựa chọn hình thức phù hợp với thể trạng từng người và luôn có sự tư vấn của bác sĩ điều trị.

5. Biết cách “sống chung với tác dụng phụ” bằng chiến lược cá nhân hóa

Ung thư không chỉ là bệnh của tế bào, mà còn là cuộc chiến dài hơi với các tác dụng phụ từ thuốc men và điều trị. Từ buồn nôn, rụng tóc, đau dây thần kinh cho đến thay đổi tâm trạng - tất cả đều là những “kẻ thù” âm thầm ảnh hưởng đến chất lượng sống và tinh thần người bệnh. Thay vì chống đối hay bỏ cuộc, người bệnh cần được huấn luyện để cá nhân hóa cách ứng phó. Ví dụ, dùng gừng để giảm buồn nôn do hóa trị đã được chứng minh hiệu quả; hoặc thoa dầu bạc hà làm mát da để xoa dịu cảm giác đau rát sau xạ trị. Với một số bệnh nhân, liệu pháp mùi hương (aromatherapy), xoa bóp trị liệu, hay đơn giản là thiền chánh niệm (mindfulness meditation) đều giúp kiểm soát triệu chứng tốt hơn. Việc thiết lập nhật ký điều trị để ghi lại triệu chứng và phản ứng phụ cũng là một cách hữu hiệu để bác sĩ cá nhân hóa phác đồ điều trị phù hợp hơn.

Cuộc chiến với ung thư là một hành trình dài, không chỉ đòi hỏi sự bền bỉ của bác sĩ và y học hiện đại, mà còn cần sự chủ động, tỉnh thức và kiên cường của chính người bệnh. 5 việc làm tưởng chừng đơn giản nhưng đều là những yếu tố quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả điều trị. Mỗi hành động nhỏ, nếu được thực hiện đúng và đều đặn, đều có thể tạo ra tác động lớn đến quá trình hồi phục.

Xem thêm: Dù rau có tốt đến mấy, bạn vẫn phải kiêng nếu đang ở trong 6 thời điểm này

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin