Dựa theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về tỷ lệ mắc bệnh gan năm 2019, Việt Nam có khoảng 7,8 triệu người mắc viêm gan B mạn tính, hơn 13.000 người bị xơ gan mất bù, gần 6.000 người bị ung thư tế bào gan và hơn 6.400 người tử vong do bệnh gan gây nên. Và mới đây, Hội Gan Mật Việt Nam cũng đưa ra công bố: Việt Nam  đang đứng ở vị trị thứ 3 về tỷ lệ ung thư gan tính theo giới tính nam, và cảnh báo rằng căn bệnh này ĐANG là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nước ta. 

Có hai nguyên nhân chính khiến tỷ lệ mắc bệnh gan ở Việt Nam tăng cao như vậy, đó là: các triệu chứng của các bệnh lý về gan còn mơ hồ ở giai đoạn khởi phát khiến người mắc khó phát hiện, và do các thói quen xấu sau đây mà nhiều người hay mắc phải.

Những thói quen xấu gây hại gan trong âm thầm

1. Thức khuya

Cơ chế làm việc của gan sẽ bắt đầu từ khoảng 23h đến 3h sáng hôm sau. Cụ thể, khoảng từ 23h - 1h, gan sẽ làm nhiệm vụ thải độc, loại bỏ các chất thừa thải ra ngoài cơ thể, sử dụng triệt để các chất dinh dưỡng của thực phẩm đã được nạp vào cơ thể trong ngày và giúp việc trao đổi chất trong cơ thể được tốt hơn. Từ 1h đến 3h, túi mật trong gan giúp cơ thể tiêu hoá chất béo, mỡ xấu, cholesterol trong thức ăn và trong máu. 

Gan sẽ thực hiện tốt nhất các vai trò thải độc và tiêu hoá chất béo khi cơ thể trong trạng thái ngủ say (Ảnh: Internet)

Vì thế, nếu bạn thức khuya, gan sẽ phải làm việc vất vả hơn, thậm chí bị tổn hại do thức khuya sẽ làm tăng sinh các phản ứng oxy hóa tại gan. Các phản ứng oxy hóa này sản sinh ra các chất trung gian độc hại, dấn đến hủy hoại các tế bào gan và làm suy giảm vai trò của gan, từ đó tạo điều kiện cho các bệnh lý nguy hiểm về gan như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan thậm chí là ung thư gan có cơ hội phát triển.

2. Bỏ bữa sáng

Quy tắc ăn đủ 3 bữa/ ngày là một trong những cách cơ bản nhất để điều hòa gan, tuy nhiên nhiều người lại có thói quen bỏ bữa sáng - bữa ăn được nhiều chuyên gia dinh dưỡng nhấn mạnh là quan trọng nhất trong ngày. Sau một đêm, cơ thể tự đốt cháy calo thì việc bắt đầu nạp năng lượng bằng bữa sáng là cần thiết. Bỏ bữa sáng sẽ khiến lượng đường trong máu của cơ thể giảm xuống, máu cung cấp cho gan không đủ, về lâu về dài có thể dẫn đến các bệnh lý về gan.

3. Ăn nhiều thức ăn nhanh

Lạm dụng đồ ăn nhanh có thể gây hại gan. Vì những thực phẩm này được chiên rán (cụ thể ở đây là món gà rán, khoai tây chiên) có chứa một lượng lớn các gốc tự do hoạt động. Chúng có thể làm hỏng các axit béo, tàn phá các loại vitamin A, E, B... trong cơ thể, gây tổn thương gan và thậm chí gây ra bệnh viêm gan nghiêm trọng. 

Thức ăn chiên rán cũng chứa rất nhiều chất béo, nếu sử dụng dài hạn sẽ gây ra cho cơ thể những rủi ro cao hơn nhiều so với nguy cơ trung bình của bệnh gan nhiễm mỡ (Ảnh: Internet)

Các nghiên cứu cho thấy, không chỉ thực phẩm ăn nhanh mà các thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ, mặc dù rất thơm ngon, nhưng giàu chất béo, lượng calo cao, nếu ăn nhiều sẽ làm tăng gánh nặng cho các tế bào gan. Lâu dần khả năng chuyển hóa chất béo sẽ suy giảm, dẫn đến lượng lớn chất béo tích tụ trong gan, hình thành gan nhiễm mỡ. Gan bị bao phủ bởi lớp chất béo dễ dẫn đến viêm gan, nghiêm trọng hơn là xuất hiện xơ gan, ung thư gan.

4. Lạm dụng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích

Thói quen lạm dụng rượu bia của người Việt chính là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các bệnh lý về gan, do chức năng đào thải độc tố của gan bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Nguyên nhân là do gan tập trung vào việc chuyển hóa rượu thành một dạng ít độc hơn nhưng chỉ có thể chuyển hóa với liều lượng nhỏ. Trong khi đó, lượng rượu dư thừa sẽ lưu thông khắp cơ thể  gây hại ảnh hưởng đến mọi cơ quan trong cơ thể và hệ thần kinh trung ương. 

Tình trạng này thường xảy ra ở nam giới uống từ 4 ly trở lên mỗi ngày và phụ nữ uống từ 2 ly trở lên. Vào thời điểm xuất hiện các triệu chứng, gan đã có thể bị hư hại đến mức không thể sửa chữa được (Ảnh: Internet)

Mặt khác, sử dụng cùng lúc cả rượu, bia và thuốc lá sẽ gây hại cho sức khoẻ của gan gấp bội. Khói thuốc lá ảnh hưởng gián tiếp đến gan. Các hóa chất độc hại trong khói thuốc cuối cùng sẽ đến gan và gây ra căng thẳng oxy hóa, tạo ra các gốc tự do gây hại cho tế bào. Căng thẳng oxy hóa cũng có thể gây xơ hóa - trong đó gan phát triển các mô sẹo, trong quá trình cố gắng tự phục hồi và theo thời gian, có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng hoạt động bình thường của gan.

Các bệnh lý về gan hiện nay vẫn là nỗi ám ảnh với nhiều người, vì tiên lượng khó hơn các bệnh ung thư khác và đặc biệt đây là căn bệnh đang gia tăng ở Việt Nam. Theo các chuyên gia, cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh gan là khám sức khỏe định kỳ siêu âm gan 6 tháng/ lần. Ngoài ra, tiêm đầy đủ vaccine phòng viêm gan B, và tránh xa các thói quen gây hại gan ở phía trên sẽ giúp giữ gìn sức khoẻ của gan hiệu quả.

Xem thêm: Những người đi đại tiện vào 4 thời điểm này mỗi ngày thể hiện sức khỏe tốt

 Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin