Ít ai biết rằng, một số loại ung thư có thể "lây lan" trong gia đình, tạo thành nguy cơ cao hơn cho những thành viên có chung huyết thống. Hiện tượng này được gọi là "ung thư gia đình", và có biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình.
Ung thư gia đình là thuật ngữ chỉ các loại ung thư có khả năng di truyền qua các thế hệ trong cùng một gia đình. Hiện tượng này được cho là do các đột biến gen gây ung thư làm ra. Đột biến gen nghĩa là gen bên trong cơ thể xảy ra vấn đề bất thường, hoặc bị hư hỏng và làm thay đổi, hoặc làm mất luôn chức năng của gen đó. Và nếu không may khi gen lỗi đó là gen ức chế khối u, thì các tế bào có thể phát triển ngoài tầm kiểm soát, có thể dẫn đến ung thư.
Khi trong gia đình có người mắc bệnh ung thư, các gen đột biến sẽ lây lan thông qua trứng, hoặc do tế bào tinh trùng hình thành nên. Khi trứng được thụ tinh bởi tinh trùng, nó sẽ tạo ra một tế bào sau đó phân chia nhiều lần. Loại đột biến này có trong mọi tế bào (bao gồm cả trứng hoặc tinh trùng) và do đó có thể được truyền lại cho thế hệ tiếp theo.
Ngoài yếu tố di truyền, môi trường sống và thói quen sinh hoạt chung của các thành viên trong gia đình cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Theo thống kê, khoảng 5 - 10% các trường hợp ung thư là do yếu tố di truyền. Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư có nguy cơ mắc bệnh cao hơn 2 - 3 lần so với những người không có tiền sử này.
Tại Việt Nam, mặc dù chưa có số liệu thống kê cụ thể về tỷ lệ mắc ung thư gia đình, nhưng số ca mắc mới và tử vong do ung thư vẫn đang ở mức đáng báo động, với hàng chục ngàn ca tử vong mỗi năm (Ảnh: Internet)
Theo đó, có 4 loại "ung thư gia đình" rất phổ biến, bất kỳ ai đang ở trong gia đình có người mắc phải những loại ung thư này cần chú ý sàng lọc định kỳ và ngừa bệnh từ sớm:
Một trong những loại ung thư gia đình phổ biến và nguy hiểm nhất là ung thư vú. Các chuyên gia cho biết, khoảng 5-10% các trường hợp ung thư vú là do di truyền, với những đột biến gen BRCA1 và BRCA2 là nguyên nhân chính.
Những phụ nữ mang đột biến này có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn nhiều so với người bình thường, thậm chí có thể mắc bệnh khi còn trẻ. Ngoài ra, ung thư vú di truyền còn có thể ảnh hưởng đến các thế hệ trong gia đình, từ bà, mẹ đến con gái.
Việc phát hiện sớm và thực hiện các biện pháp phòng ngừa như kiểm tra định kỳ, xét nghiệm gen, hoặc thậm chí phẫu thuật dự phòng là vô cùng quan trọng để giảm thiểu nguy cơ.
Ung thư buồng trứng cũng là một loại ung thư gia đình phổ biến, đặc biệt là ở những phụ nữ có người thân trong gia đình mắc ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng. Đột biến gen BRCA1 và BRCA2 không chỉ làm tăng nguy cơ ung thư vú mà còn liên quan chặt chẽ đến ung thư buồng trứng. Những phụ nữ mang đột biến này có nguy cơ mắc ung thư buồng trứng cao hơn nhiều lần so với người không mang đột biến.
Ung thư buồng trứng thường khó phát hiện ở giai đoạn đầu, vì vậy, việc xét nghiệm gen và kiểm tra sức khỏe định kỳ là những biện pháp cần thiết để phát hiện và điều trị kịp thời (Ảnh: Internet)
Một loại ung thư gia đình khác cần được chú ý là ung thư đại trực tràng. Đây là loại ung thư phổ biến thứ ba trên thế giới và có tỷ lệ di truyền khá cao. Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng, đặc biệt là khi người thân mắc bệnh ở độ tuổi trẻ, có nguy cơ mắc bệnh cao hơn đáng kể.
Ung thư đại trực tràng có thể bắt đầu từ các polyp lành tính trong đại tràng hoặc trực tràng, nhưng qua thời gian, nếu không được phát hiện và điều trị, các polyp này có thể trở thành ác tính.
Kiểm tra nội soi đại tràng định kỳ là phương pháp hiệu quả nhất để phát hiện sớm và phòng ngừa ung thư đại trực tràng (Ảnh: Internet)
Cuối cùng, ung thư tuyến giáp cũng là một loại ung thư gia đình mà chúng ta không thể bỏ qua. Mặc dù tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp không cao như ung thư vú hay ung thư đại trực tràng, nhưng nguy cơ mắc bệnh vẫn tăng lên ở những người có tiền sử gia đình mắc bệnh này. Ung thư tuyến giáp có thể xuất hiện ở cả nam và nữ, nhưng phổ biến hơn ở phụ nữ.
Việc kiểm tra tuyến giáp định kỳ và siêu âm tuyến giáp là cách tốt nhất để phát hiện sớm những bất thường và điều trị kịp thời, giảm thiểu nguy cơ ung thư phát triển.
Và ngoài việc tầm soát bệnh cũng như sàng lọc định kỳ, nếu phát hiện gia đình có tiền sử mắc bệnh ung thư, bạn cần cố gắng duy trì một lối sống lành mạnh. Điều này bao gồm chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn, duy trì cân nặng hợp lý, và tránh các thói quen không tốt như hút thuốc hoặc uống rượu quá mức.
"Ung thư gia đình" là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đòi hỏi sự chú ý đặc biệt và biện pháp phòng ngừa kịp thời. Hiểu rõ về các loại ung thư có thể di truyền và những nguy cơ tiềm ẩn sẽ giúp chúng ta bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình. Việc thường xuyên kiểm tra sức khỏe, xét nghiệm gen khi cần thiết, và thay đổi lối sống lành mạnh là những bước quan trọng để giảm thiểu nguy cơ mắc các loại ung thư gia đình nguy hiểm này.
Xem thêm: Hãy cẩn thận với căn bệnh ung thư dạ dày, nó chính là nguyên nhân gây ra 15.000 ca tử vong mỗi năm
Quỳnh Giang
Theo Người đưa tin
