Do các triệu chứng của tổn thương thần kinh đôi khi dễ bị nhầm lẫn với mệt mỏi thông thường, thiếu ngủ hay căng thẳng, nên rất nhiều người đã bỏ qua những dấu hiệu quan trọng trong thời gian đầu. Cho đến khi phát hiện thì bệnh tình đã diễn biến nghiêm trọng.
Hệ thần kinh bao gồm não bộ, tủy sống và mạng lưới dây thần kinh chạy khắp cơ thể, chịu trách nhiệm truyền tín hiệu và điều phối mọi hoạt động. Tổn thương thần kinh xảy ra khi một phần trong hệ thống này bị phá hủy hoặc suy yếu, dẫn đến việc truyền dẫn tín hiệu bị gián đoạn hoặc rối loạn. Theo Mayo Clinic, tổn thương thần kinh có thể là hậu quả của nhiều nguyên nhân khác nhau, từ chấn thương, nhiễm trùng, rối loạn chuyển hóa, đến các bệnh mạn tính như tiểu đường, lupus hoặc thậm chí do độc tố từ thuốc và hóa chất.
Điều đáng lo ngại là nhiều người chỉ chú ý đến hệ thần kinh khi đã có những rối loạn rõ rệt về vận động hoặc nhận thức, mà quên mất rằng tổn thương thần kinh có thể bắt đầu âm thầm với những dấu hiệu nhỏ nhưng kéo dài. Vì vậy, việc quan sát cơ thể và nhận biết sớm những triệu chứng bất thường là điều cực kỳ quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe thần kinh. Dưới đây là 5 dấu hiệu mà bạn không nên bỏ qua nếu chúng liên tục lặp lại hoặc kéo dài.
Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của tổn thương thần kinh ngoại biên là cảm giác tê bì, châm chích hoặc ngứa ran ở bàn tay, bàn chân. Ban đầu, cảm giác này có thể chỉ xuất hiện vào buổi tối, khi ngồi quá lâu hoặc sau khi thức dậy, nhưng nếu hiện tượng này tái diễn thường xuyên, rất có thể đó là tín hiệu cho thấy các dây thần kinh ngoại vi đang bị chèn ép hoặc tổn thương.
Theo Viện Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ Quốc gia Hoa Kỳ (NINDS), các tình trạng như bệnh thần kinh do tiểu đường (diabetic neuropathy), viêm dây thần kinh hoặc hội chứng ống cổ tay có thể gây nên triệu chứng này. Khi dây thần kinh bị tổn thương, tín hiệu cảm giác sẽ bị truyền sai lệch hoặc bị rối loạn, dẫn đến các cảm giác bất thường như tê, nóng rát hay như có dòng điện chạy qua tay chân.
 |
Nếu bạn cảm nhận được các dấu hiệu này kéo dài hoặc lan rộng dần theo thời gian, cần nhanh chóng đi kiểm tra thần kinh để được chẩn đoán sớm (Ảnh: Internet)
Bạn có thường xuyên vấp ngã dù mặt đường bằng phẳng? Hay cảm thấy khó khăn khi bước lên cầu thang, nhấc vật nặng, hoặc đơn giản là đứng lâu một chỗ? Những biểu hiện này có thể là dấu hiệu của sự yếu cơ do tổn thương các dây thần kinh vận động.
Không giống như mỏi cơ sau khi tập luyện, sự yếu cơ liên quan đến thần kinh thường xuất hiện từ từ, kèm theo mất kiểm soát hoặc co giật nhẹ (Ảnh: Internet)
Đặc biệt, một nghiên cứu đăng trên The Journal of Neurology (2020) chỉ ra rằng yếu cơ do tổn thương thần kinh thường kèm theo sự rối loạn trong truyền dẫn xung điện từ não đến cơ, gây mất phản xạ hoặc phối hợp vận động kém. Cảm giác chuột rút xảy ra thường xuyên hơn, đặc biệt là vào ban đêm hoặc khi nghỉ ngơi, cũng là một trong những chỉ dấu cần chú ý. Nếu tình trạng kéo dài, rất có thể hệ thần kinh đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng và cần được điều trị sớm để tránh teo cơ, mất chức năng vận động.
Không giống như các loại đau cơ học (do va đập hay căng cơ), cơn đau thần kinh có đặc trưng rất riêng: thường có tính chất như điện giật, bỏng rát, đau nhói hoặc như bị dao đâm. Những cơn đau này có thể xuất hiện tự nhiên hoặc khi chạm nhẹ vào vùng da tổn thương, và thường kéo dài dai dẳng. Đây là dấu hiệu của việc các dây thần kinh cảm giác đang bị viêm hoặc thoái hóa.
Một ví dụ điển hình là bệnh zona thần kinh (herpes zoster), nơi virus tấn công các rễ thần kinh và để lại di chứng đau thần kinh sau zona kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Theo nghiên cứu của Cleveland Clinic, đau thần kinh không chỉ gây khó chịu mà còn làm giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống, ảnh hưởng đến giấc ngủ, tâm trạng và khả năng tập trung. Nếu bạn thường xuyên gặp tình trạng này, cần đi kiểm tra chuyên sâu để tìm ra nguyên nhân và có phương pháp điều trị giảm đau phù hợp.
Tình trạng không cảm nhận được nhiệt độ, không cảm thấy đau khi bị trầy xước hoặc va chạm nhẹ là một cảnh báo đỏ cho thấy hệ thống cảm giác của bạn đang có vấn đề. Khi các dây thần kinh bị tổn thương, thông tin từ ngoại vi không thể truyền đến não bộ một cách chính xác, khiến bạn không còn phản ứng với các kích thích nguy hiểm từ môi trường.
Điều này đặc biệt nguy hiểm ở người lớn tuổi hoặc bệnh nhân tiểu đường - nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị bệnh thần kinh cảm giác. Theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ, những người mắc bệnh thần kinh do tiểu đường thường không cảm nhận được các vết thương nhỏ ở chân, từ đó dẫn đến nhiễm trùng nặng, hoại tử hoặc thậm chí phải đoạn chi.
Nếu bạn bắt đầu cảm thấy cơ thể mình "vô cảm" hơn bình thường, hãy xem đây là một cảnh báo nghiêm trọng và không nên trì hoãn việc thăm khám y tế (Ảnh: Internet)
Không chỉ ảnh hưởng đến thể chất, tổn thương thần kinh còn có thể gây ra những thay đổi rõ rệt về mặt tinh thần. Những người gặp vấn đề về thần kinh trung ương - đặc biệt là não bộ - có thể bắt đầu trải qua tình trạng hay quên, giảm khả năng tập trung, khó tổ chức suy nghĩ hoặc thay đổi cảm xúc thất thường mà không rõ nguyên nhân.
Một số nghiên cứu gần đây đã cho thấy mối liên hệ giữa viêm thần kinh nhẹ kéo dài và các rối loạn thần kinh nhận thức như Alzheimer hoặc Parkinson. Cụ thể, Harvard Medical School công bố rằng quá trình viêm thần kinh âm ỉ có thể phá vỡ các liên kết synapse - cầu nối giữa các tế bào thần kinh - từ đó dẫn đến suy giảm nhận thức dần dần theo thời gian. Nếu bạn nhận thấy mình hoặc người thân thay đổi hành vi một cách bất thường, đừng cho rằng đó chỉ là do stress hay tuổi tác, mà hãy kiểm tra ngay để loại trừ nguy cơ tổn thương thần kinh.
Tổn thương thần kinh là một vấn đề nghiêm trọng nhưng thường bị đánh giá thấp vì các triệu chứng ban đầu có thể diễn tiến âm thầm và không rõ ràng. Tuy nhiên, những tín hiệu như trên có thể là lời cảnh báo sớm nhất mà cơ thể đang gửi đến bạn. Việc phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ giúp làm chậm quá trình tiến triển bệnh, bảo vệ chức năng thần kinh và duy trì chất lượng sống.
Xem thêm: 6 dấu hiệu này xuất hiện trên bàn tay cảnh báo lượng đường trong máu tăng cao
Quỳnh Giang
Theo Người đưa tin
