Khi nhắc đến hormone melatonin, chúng ta sẽ nhớ ngay đến vai trò điều hòa giấc ngủ, giúp con người ngủ sâu và ngon giấc hơn. Nhưng điều đó vẫn chưa đủ để nói lên sự quan trọng của melatonin đối với con người, vì một số nghiên cứu gần đây cho thấy một chức năng khác cũng quan trọng không kém của loại hormone này - đó là hỗ trợ duy trì trí nhớ.
Theo các nhà khoa học, melatonin là một loại hormone được sản sinh bởi tuyến tùng bên trong não bộ, có vai trò điều hòa giấc ngủ, điều chỉnh đồng hồ sinh học và giúp con người thích nghi trong bóng tối. Cụ thể, khi ánh sáng ban ngày biến mất, mức độ melatonin trong não bắt đầu tăng khoảng 1 - 3 giờ trước khi đi ngủ, thúc đẩy chúng ta trở nên buồn ngủ. Vào buổi sáng, khi ánh sáng chạm vào mắt, não ngừng sản xuất melatonin khiến chúng ta tỉnh táo.
Ngoài việc cải thiện giấc ngủ, melatonin còn tham gia vào việc kiểm soát chức năng miễn dịch, huyết áp và mức cortisol trong não bộ (Ảnh: Internet)
Hơn nữa, nó hoạt động như một chất chống oxy hóa, và một số nghiên cứu cho thấy nó có thể ảnh hưởng đáng kể đến tình trạng sức khỏe. Trong thực tế, các nghiên cứu cho thấy rằng melatonin có thể cải thiện sức khỏe của mắt, giảm các triệu chứng của trầm cảm theo mùa và thậm chí còn ngăn chặn được bệnh trào ngược axit.
Nhưng một nghiên cứu mới đây cho thấy, melatonin không dừng lại ở vai trò là điều hòa giấc ngủ, mà còn có liên quan đến việc duy trì trí nhớ của con người. Thực tế, sự liên kết giữa melatonin đối với việc duy trì trí nhớ của con người vẫn là một vấn đề gây ra nhiều bối rối đối với các nhà nghiên cứu. Nhiều chuyên gia đã sử dụng phép toán “bắc cầu” để chứng minh mối liên hệ này, rằng melatonin giúp con người ngủ ngon và sâu giấc hơn, trong khi đó, giấc ngủ lại là một trong những yếu tố then chốt để não bộ tối ưu hóa chức năng ghi nhớ, nhằm lưu giữ các hiện tượng/ sự việc/ hình ảnh đã diễn ra trong một ngày - tạo thành các “thước phim” mà chúng ta hay gọi là kỷ niệm.
Tuy nhiên, giả thuyết này vẫn chưa đủ sức thuyết phục nên các nhà khoa học đã thực hiện một nghiên cứu trên chuột. Họ nhận thấy rằng melatonin có thể ức chế sự tạo ra các mảng protein beta-amyloid - một chất độc thần kinh tích lũy trong não bộ, dễ thấy nhất ở não bộ của người bị Alzheimer. Trên chuột, melatonin ngăn chặn quá trình tăng phosphoryl hóa của protein TAU (sự tăng phosphoryl hóa của protein TAU dẫn tới việc tạo ra mớ lộn xộn các sợi nhỏ thần kinh).
Các nhà khoa học cho biết melatonin có hiệu quả trong điều trị Alzheimer sau khi thực hiện nghiên cứu ở chuột (Ảnh: Internet)
Theo lời Tiến sĩ Michael Breus - chuyên gia về các chứng rối loạn giấc ngủ cho biết, rất nhiều người lầm tưởng và xem melatonin như thuốc ngủ. Tuy nhiên, melatonin chỉ là một loại hormone giúp điều chỉnh giấc ngủ, điều chỉnh nhịp sinh học của cơ thể chứ không phải là khởi đầu giấc ngủ.
Để tạo ra được melatonin tự nhiên, lời khuyên cho mọi người đó là hãy tránh xa các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ một tiếng, và nên thực hiện các hoạt động giúp giải tỏa căng thẳng. Các nhà khoa học giải thích, những lúc bình thường hoặc ở trong trạng thái cân bằng, tuyến tùng trong não bộ sẽ thực hiện chức năng sản sinh ra melatonin tự nhiên để điều hòa giấc ngủ, giúp chúng ta được ngủ ngon và sâu hơn. Tuy nhiên, khi thần kinh rơi vào trạng thái căng thẳng hoặc stress, cơ quan này sẽ không có đủ sức để điều tiết lượng hormone này, dẫn tới tình trạng khó ngủ/ mất ngủ hoặc giật mình khi ngủ. Ngoài ra thì ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử lại không chỉ là tác nhân làm giảm nồng độ melatonin mà còn gây cản trở đến quá trình điều tiết hormone này. Kết quả dẫn đến tình trạng mất ngủ, khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc, dễ bị giật mình.
Bạn cần hạn chế làm việc quá sức và nên xen kẽ trong thời gian làm việc là khoảng thời gian nghỉ ngơi, thư giãn. Hãy tránh những suy nghĩ hoặc hoạt động gây căng thẳng vào buổi chiều cũng như buổi tối trước khi lên giường (Ảnh: Internet)
Với trường hợp bị mất ngủ nghiêm trọng và cần phải bổ sung melatonin dạng uống, điều mọi người cần lưu ý đó là không sử dụng thuốc quá 90 ngày. Đặc biệt là tránh dùng nó đồng thời với các loại thuốc ngủ khác. Tuyệt đối không nên uống bia, rượu khi sử dụng melatonin. Người dùng melatonin để hỗ trợ, điều hòa giấc ngủ cần tuân theo sự hướng dẫn của bác sĩ về liều dùng và thời gian dùng, theo như khuyến cáo thì melatonin có thể dùng liều 0,5 - 10 mg mỗi ngày. Thuận theo nhịp sinh học của cơ thể, nên uống melatonin vào buổi tối trước khi đi ngủ khoảng 1-2 giờ. Melatonin có thể tương tác và thay đổi hiệu quả các thành phần thuốc khác nên không dùng chung với bất cứ một loại thuốc nào.
Để có thể nhận được nồng độ hormone melatonin tự nhiên và dễ dàng đi vào giấc ngủ, bạn nên duy trì sức khỏe và thói quen ngủ đúng giờ và đủ giấc mỗi ngày. Chơi thể thao vừa sức và ăn uống hợp lý. Cần hết sức cẩn trọng khi phải tìm đến sự trợ giúp của thuốc hay thực phẩm chức năng cho giấc ngủ của mình.
Quỳnh Giang
Theo Người đưa tin
