Bệnh tiểu đường, đặc biệt là type 2, không chỉ gây ra các biến chứng về tim mạch, thận hay mắt mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ xương. Theo một nghiên cứu được công bố trên Journal of Bone and Mineral Research (2023), người bệnh tiểu đường thường có mật độ khoáng xương (BMD) bất thường, ngay cả khi chỉ số BMD của họ nằm trong ngưỡng bình thường. Nguyên nhân là do sự rối loạn chuyển hóa glucose làm giảm khả năng tái tạo xương và tăng nguy cơ viêm mãn tính, làm suy yếu cấu trúc xương. Ngoài ra, các loại thuốc điều trị tiểu đường như thiazolidinediones (TZDs) cũng có thể làm tăng nguy cơ loãng xương.

Vì vậy, việc chăm sóc sức khỏe xương không chỉ là một lựa chọn mà còn là yếu tố sống còn đối với người bệnh tiểu đường. Dưới đây là 5 lưu ý thiết thực, được các chuyên gia khuyến nghị, để bảo vệ xương chắc khỏe.

1. Bổ sung đầy đủ canxi và vitamin D theo hướng dẫn cá nhân hóa

Canxi và vitamin D là hai dưỡng chất quan trọng nhất cho sức khỏe xương. Theo khuyến nghị của Viện Y học Quốc gia Mỹ (NAM), người trưởng thành cần khoảng 1.000-1.200 mg canxi và 600-800 IU vitamin D mỗi ngày. Tuy nhiên, người bệnh tiểu đường thường gặp tình trạng thiếu hụt vitamin D do rối loạn chuyển hóa, làm giảm khả năng hấp thụ canxi.

Một nghiên cứu được công bố trên Diabetes Care (2024) cho thấy, bổ sung vitamin D ở liều lượng cá nhân hóa (dựa trên xét nghiệm máu) giúp cải thiện đáng kể mật độ xương ở bệnh nhân tiểu đường type 2. Người bệnh nên ưu tiên thực phẩm giàu canxi như sữa ít béo, sữa chua, cá hồi, hoặc rau xanh như cải bó xôi. Đồng thời, việc tiếp xúc với ánh nắng buổi sáng khoảng 15-20 phút mỗi ngày cũng giúp cơ thể tự tổng hợp vitamin D.

Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh liều lượng bổ sung, tránh tình trạng dư thừa gây hại (Ảnh: Internet)

2. Tập luyện thể thao phù hợp để tăng cường sức mạnh xương

Tập thể dục không chỉ giúp kiểm soát đường huyết mà còn kích thích quá trình tái tạo xương. Các bài tập chịu trọng lực như đi bộ nhanh, nhảy dây hoặc tập tạ nhẹ được chứng minh là hiệu quả trong việc tăng mật độ xương. Theo một nghiên cứu từ The Lancet Diabetes & Endocrinology (2023), những bệnh nhân tiểu đường tham gia tập luyện sức mạnh (resistance training) 3-4 lần/tuần trong 12 tuần đã cải thiện đáng kể sức mạnh xương đùi và cột sống. Tuy nhiên, người bệnh cần tránh các bài tập quá sức hoặc có nguy cơ chấn thương, đặc biệt nếu đã có tiền sử loãng xương. Một chương trình tập luyện được thiết kế bởi chuyên gia vật lý trị liệu sẽ đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Ngoài ra, các bài tập cân bằng như yoga hoặc thái cực quyền cũng giúp giảm nguy cơ té ngã, một yếu tố quan trọng để bảo vệ xương ở người lớn tuổi (Ảnh: Internet)

3. Kiểm soát đường huyết chặt chẽ để bảo vệ cấu trúc xương

Mức đường huyết không ổn định là một trong những nguyên nhân chính làm suy yếu xương ở người bệnh tiểu đường. Theo nghiên cứu trên Bone (2024), tình trạng tăng đường huyết kéo dài làm tăng sản xuất các sản phẩm cuối glycation tiên tiến (AGEs), gây tổn thương collagen trong xương và làm giảm độ đàn hồi. Vì vậy, việc duy trì HbA1c trong khoảng 6.5-7% không chỉ giúp kiểm soát tiểu đường mà còn bảo vệ sức khỏe xương.

Người bệnh cần tuân thủ chế độ ăn uống cân bằng, sử dụng thuốc theo chỉ định và theo dõi đường huyết thường xuyên. Một chế độ ăn giàu chất xơ, ít đường tinh luyện và chất béo bão hòa sẽ hỗ trợ kiểm soát đường huyết hiệu quả, từ đó giảm thiểu tác động tiêu cực đến xương.

4. Hạn chế sử dụng thuốc và thói quen gây hại cho xương

Một số thói quen và thuốc điều trị có thể làm tăng nguy cơ loãng xương ở người bệnh tiểu đường. Ví dụ, thuốc glucocorticoid (dùng trong điều trị viêm) hoặc TZDs có thể làm giảm mật độ xương nếu sử dụng lâu dài. Theo khuyến nghị của Hiệp hội Nội tiết Hoa Kỳ (2023), người bệnh cần trao đổi với bác sĩ để cân nhắc thay thế bằng các loại thuốc ít tác động đến xương hơn. Ngoài ra, các thói quen như hút thuốc lá, uống rượu bia quá mức hoặc tiêu thụ quá nhiều cà phê (hơn 4 tách/ngày) cũng làm tăng nguy cơ mất xương.

Một nghiên cứu trên American Journal of Clinical Nutrition (2024) chỉ ra rằng, việc cai thuốc lá và giảm tiêu thụ rượu bia giúp cải thiện đáng kể sức khỏe xương ở bệnh nhân tiểu đường sau 6 tháng (Ảnh: Internet)

5. Thường xuyên kiểm tra mật độ xương và tham khảo ý kiến chuyên gia

Việc kiểm tra mật độ xương định kỳ là bước quan trọng để phát hiện sớm nguy cơ loãng xương. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), người bệnh tiểu đường trên 50 tuổi hoặc có các yếu tố nguy cơ như tiền sử gãy xương, béo phì hoặc sử dụng thuốc gây hại xương nên thực hiện đo mật độ xương (DEXA scan) mỗi 1-2 năm. Kết quả xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ đánh giá tình trạng xương và đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời. Ngoài ra, việc tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ nội tiết sẽ giúp xây dựng kế hoạch chăm sóc sức khỏe toàn diện, bao gồm chế độ ăn uống, tập luyện và bổ sung dưỡng chất. Một nghiên cứu từ Osteoporosis International (2024) nhấn mạnh rằng, các can thiệp sớm dựa trên đánh giá cá nhân hóa có thể giảm 40% nguy cơ gãy xương ở bệnh nhân tiểu đường.

Sức khỏe xương đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chất lượng cuộc sống, đặc biệt đối với người bệnh tiểu đường. Bằng cách áp dụng 5 lưu ý trên, người bệnh có thể giảm thiểu nguy cơ loãng xương và gãy xương. Những giải pháp này không chỉ dựa trên các nghiên cứu khoa học mới nhất mà còn mang tính thực tiễn, dễ áp dụng trong cuộc sống hàng ngày.

Xem thêm: Hãy bỏ ngay thói quen ăn uống sai lầm này, nếu không muốn “thần chết sớm ghé thăm”

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin