Teo não là một bệnh lý nguy hiểm, khiến người mắc phải sống tàn phế suốt đời. Bệnh phổ biến ở người sau 50 tuổi do yếu tố lão hóa, và nam giới thường dễ mắc hơn nữ giới. Do đó, nam giới ngoài tuổi 50 nếu thấy mình có 3 hiện tượng này, cần thăm khám não bộ ngay.
Bộ não của một người trưởng thành sẽ có trọng lượng trung bình từ 1,3 - 1,4kg, bên trong đó chứa hơn 100 tỷ tế bào thần kinh, chúng liên kết với nhau để thực hiện các chức năng quan trọng như: tư duy, trí nhớ, phân tích, suy nghĩ, cảm giác và cảm xúc.
Tuy nhiên, từ sau 25 tuổi trở đi, não bộ dần bước vào giai đoạn lão hóa và mất đi khoảng 3.000 tế bào mỗi ngày. Cho đến giai đoạn ngoài 50 tuổi, số tế bào mất đi lên đến 10.000 mỗi ngày. Việc “rơi rụng” tế bào thần kinh như trên sẽ khiến kích thước của não bộ (cũng như sự liên kết giữa các tế bào) giảm dần đi và teo nhỏ lại - dưới định nghĩa của y học thì đây là biến chứng teo não. Tình trạng này sẽ tiếp diễn cho đến cuối đời, trọng lượng và chức năng não bộ của mỗi người chỉ tương đương với một đứa trẻ lên 7.
Nói về nguyên nhân dẫn đến biến chứng teo não, các chuyên gia sức khỏe cho biết lão hóa là yếu tố phổ biến nhất. Thậm chí, nó cũng được xem là một quá trình tự nhiên phải xảy ra của con người khi về già. Nhưng lão hóa không phải là nguyên nhân duy nhất có thể gây ra tình trạng này, sự hình thành của các gốc tự do trong cơ thể cũng là một lý do phổ biến khiến con người bị teo não. Cụ thể, dù não bộ chỉ chiếm 2% trọng lượng cơ thể người, nhưng quá trình chuyển hóa để cung cấp năng lượng cho hoạt động của não diễn ra liên tục và vô cùng mạnh mẽ. Chính quá trình này làm sản sinh ra rất nhiều gốc tự do tấn công cấu trúc của màng tế bào và các gen nằm trong nhân tế bào, kể cả ở não bộ.
 |
| Teo não cũng có nguy cơ xảy ra sớm ở những nhóm đối tượng như: từng có chấn thương vùng đầu, đang mắc các bệnh nền mãn tính (cao huyết áp, xơ vữa động mạch, hẹp động mạch cảnh,... ), người thường xuyên uống bia, rượu,... (Ảnh: Internet) |
Dù bệnh teo não là một căn bệnh không thể chữa khỏi và xảy ra như một hiện tượng tự nhiên của lão hóa, nhưng chúng ta vẫn có cách kéo dài thời gian để bệnh không chuyển sang giai đoạn nặng bằng cách điều trị bệnh ngay từ giai đoạn mầm mống. Cụ thể, khi bệnh vừa xảy ra sẽ cho ra 3 hiện tượng sau đây, người sau 50 tuổi - nhất là với nam giới - nếu thấy mình đang mắc phải cần nhanh chóng thăm khám não bộ ngay.
Đây là triệu chứng đầu tiên và xuất hiện rất sớm, ngày càng nặng và không hồi phục khi người bệnh mắc bệnh teo não. Cụ thể, người bệnh sẽ không thể nhớ những việc đã xảy ra từ ngày hôm trước, cảm giác mơ hồ về những việc vừa diễn ra hoặc quên những gì mình vừa nói sau 10 - 15 phút. Cùng với sự phát triển của bệnh, tốc độ quên sẽ tăng dần, từ việc suy giảm trí nhớ, không nhớ những việc vừa xảy ra đến nguy cơ mất trí nhớ lâu dài, không nhớ những việc xung quanh gần gũi như tên người thân, ngày tháng,...
Những biểu hiện này có thể không đặc biệt rõ ràng, đôi khi người bệnh còn không có ý thức về sự suy giảm trí nhớ của bản thân, chủ yếu được phát hiện do người khác nhận biết. Chính vì vậy, nhất định phải chú ý đến dấu hiệu này và đến bệnh viện kiểm tra sớm nhất có thể.
Như đã nói, các tế bào thần kinh liên kết chặt chẽ với nhau để thực hiện các chức năng của não bộ, một trong số đó là chức năng kiểm soát và bộc lộ cảm xúc. Khi não bị teo đi và sự liên kết của các tế bào thần kinh kém dần, sự nhận biết và khả năng truyền dẫn thông tin của não bộ cũng bị sai lệch, khiến con người bị rối loạn cảm xúc và dẫn đến tình trạng thay đổi tính cách thất thường.
Tuy nhiên, lão hóa có thể gây mất cân bằng nội tiết tố và cũng dẫn đến hiện tượng thay đổi tính cách. Vậy làm sao để xác định được đâu mới là dấu hiệu của bệnh teo não? Các chuyên gia sức khỏe cho biết, thay đổi tính cách do mất cân bằng nội tiết tố sẽ diễn ra khá nhanh chóng, ví dụ như đang cười đùa đó có thể bỗng cảm thấy mất hứng, hoặc đa sầu đa cảm hơn, nhưng thường sẽ hết trong vài giờ hoặc 1 - 2 ngày. Còn với biến chứng teo não, việc thay đổi tính cách sẽ mang tính lâu dài, chẳng hạn như một người từng rất nhiệt tình vui vẻ, bỗng trở nên trầm lắng thờ ơ hơn. Họ cũng sẽ gắt gỏng không lý do, nghi ngờ mọi người và cuộc sống, thường suy nghĩ tiêu cực. Đó là vì các tế bào thần kinh não yếu đi khiến việc truyền dẫn thông tin không còn hiệu quả, việc nên bộc lộ cảm xúc sao cho đúng cũng bị cản trở.
Tính cách thay đổi thất thường là một hiện tượng thường thấy nhất của biến chứng teo não, nếu người bệnh hoặc người thân của bệnh nhân nhận thấy tình trạng này diễn ra bất chợt trong một khoảng thời gian, hãy chủ động thăm khám não bộ xem có phải mình đang mắc căn bệnh này không (Ảnh: Internet)
Thuật ngữ rối loạn ngôn ngữ dùng để chỉ một nhóm các triệu chứng ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp. Một số dạng rối loạn ngôn ngữ có thể ảnh hưởng đến khả năng nói, hiểu lời nói hoặc khả năng đọc, viết của một người.
Khi mới mắc biến chứng teo não, người bệnh sẽ quên đi một số từ ngữ khi diễn đạt bằng lời nói, mất thời gian khá lâu để hiểu được đối phương đang truyền đạt điều gì. Khi bệnh dần nặng hơn, người bệnh sẽ quên đi cách phát âm và hạn chế khả năng giao tiếp, dần dần bị mất ngôn ngữ.
Nam giới ngoài 50 tuổi bỗng cảm giác việc trò chuyện giao tiếp trở nên khó khăn, cần thăm khám bác sĩ ngay để tìm kiếm nguyên do và điều trị trước khi bệnh dần nặng hơn (Ảnh: Internet)
Về cơ bản, vì là bệnh tự nhiên diễn ra như một phần tất yếu của lão hóa, nên việc ngăn chặn bệnh không xảy ra là điều không thể, ít nhất là trong thời điểm hiện tại. Điều duy nhất chúng ta có thể làm là khiến quá trình teo não này diễn ra chậm hơn, thông qua những điều sau đây:
1. Duy trì chế độ sinh hoạt, vận động hằng ngày để tăng cường quá trình máu lưu thông đến não. Để tập thể dục cho não, mọi người nên chủ động tham gia các trò chơi trí tuệ trong lúc rảnh rỗi như: ghi nhớ vật thể, nhìn hình đoán chữ, giải đố,...
2. Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ, thường xuyên bổ sung các loại thực phẩm chứa dưỡng chất omega-3 có lợi cho não như: cá béo, dầu cá, các loại rau lá xanh, trứng, các loại quả mọng, hải sản,…
3. Ngủ đủ giấc để não có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi
4. Thư giãn đầu óc, tránh tình trạng căng thẳng thường xuyên
Nhìn chung, teo não là căn bệnh mà bất kỳ ai khi bước vào giai đoạn lão hóa để có khả năng mắc phải, đặc biệt là nhóm đối tượng nam giới ngoài tuổi 50. Dù không thể ngăn ngừa triệt để, chống lại sự lão hóa tự nhiên, mọi người vẫn có thể giảm nhẹ triệu chứng bệnh bằng cách thăm khám và điều trị ngay khi nhận thấy các dấu hiệu bệnh đang xảy ra, cũng như hạn chế nguy cơ bệnh xảy ra sớm bằng các biện pháp phòng ngừa từ khi còn trẻ, thông qua những lời khuyên trên.
Xem thêm: Vì sao người tiểu đường cần kiểm tra lượng đường trong máu 2 giờ sau bữa ăn?Quỳnh Giang
Theo Người đưa tin
