Vậy rối loạn tiền đình là gì? Ai là đối tượng hay gặp tình trạng này, dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị, cải thiện của căn bệnh này ra sao? Cùng tham khảo ngay ở bài viết dưới đây nhé!

1. Bệnh rối loạn tiền đình là gì?

Hệ thống tiền đình là một bộ phận khá phức tạp, nằm ở sau hai bên ốc tai, có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh thăng bằng tư thế và các phối hợp cử động mắt, đầu, thân mình. 

Vị trí của hệ thống tiền đình - (Ảnh: Internet).

Nếu hệ thống bị tổn thương do bệnh tật, lão hóa hoặc chấn thương, bạn có thể bị rối loạn tiền đình. Điều này khiến cho tiền đình mất khả năng giữ thăng bằng, cơ thể loạng choạng, hoa mắt, chóng mặt, quay cuồng, ù tai, buồn nôn… Những triệu chứng này lặp đi lặp lại nhiều lần, xuất hiện đột ngột khiến người bệnh rất khó chịu, ảnh hưởng lớn tới cuộc sống và khả năng lao động của người bệnh.

2. Các triệu chứng của rối loạn tiền đình

Người mắc rối loạn tiền đình thường gặp các triệu chứng điển hình bao gồm:

- Chóng mặt

- Mất cân bằng

- Cảm giác như đang lơ lửng hoặc như thế giới đang quay

- Nhìn mờ

- Mất phương hướng

- Ngã hoặc vấp ngã

Các triệu chứng ít phổ biến hơn bao gồm:

- Buồn nôn

- Bệnh tiêu chảy

- Nôn mửa

- Lo lắng

- Sợ hãi

- Nhịp tim thay đổi

Loại và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng rối loạn tiền đình sẽ khác nhau tùy vào từng người bệnh. Triệu chứng về thăng bằng càng nặng ở những người cao tuổi.

Các hoạt động hàng ngày như học tập và làm việc của người bị rối loạn tiền đình sẽ bị ảnh hưởng do các dấu hiệu giảm khả năng tập trung, giảm chú ý, lo lắng. Nếu bệnh quá nặng có thể dẫn đến ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc thực hiện những hoạt động đơn giản, thường xuyên trong hằng ngày như ăn uống, sinh hoạt, thậm chí là ra khỏi giường vào buổi sáng.

3. Rối loạn tiền đình có nguy hiểm không?

Rối loạn tiền đình không trực tiếp cướp đi sinh mạng con người nhưng là nguyên nhân gián tiếp gây ra nhiều tình trạng nguy hiểm - (Ảnh: Freepik).

Rối loạn tiền đình có thể chỉ xuất hiện vài ngày rồi hết nhưng cũng có thể kéo dài, tái phát nhiều lần. Về cơ bản, hội chứng này không gây ra nguy hiểm cho tính mạng nhưng khi không được điều trị kịp thời, nó lại là nguyên nhân tác động đến diễn tiến của nhiều tình trạng nguy hiểm khác. Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt, công việc của bệnh nhân mà còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Trong khi bệnh khởi phát, nếu người bệnh cố gắng đi lại thì có thể bị ngã, gây chấn thương trầy xước da hay thậm chí là gãy tay, chân, chấn thương sọ não (do đập đầu vào vật cứng/nền đất cứng),... Biến chứng nguy hiểm nhất của rối loạn tiền đình là gây đột quỵ do máu lên não kém. Vì vậy, khi phát hiện bệnh, người bệnh nên thực hiện điều trị rối loạn tiền đình tích cực theo hướng dẫn của bác sĩ.

4. Các dạng rối loạn tiền đình thường gặp

- Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của chóng mặt tư thế, một cảm giác đột ngột rằng bạn đang quay tròn hoặc lắc lư. Điều này xảy ra khi các tinh thể canxi nhỏ trong một phần tai của bạn di chuyển đến khu vực mà chúng không nên có. Điều này khiến tai trong của bạn thông báo cho não biết rằng bạn đang di chuyển trong khi thực sự thì không.

Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (hoặc BPPV) là nguyên nhân phổ biến nhất gây chóng mặt, cảm giác quay cuồng. Nó xảy ra khi một số tinh thể canxi cacbonat (otoconia) thường được gắn trong gel ở phần tai bị bong ra và di chuyển đến khu vực mà chúng không nên xuất hiện. Tình trạng này xảy ra khi bạn chuyển động hoặc đột ngột thay đổi vị trí. 

- Viêm mê đạo tai: thường được biết đến là một bệnh nhiễm trùng tai trong. Nó xảy ra khi một cấu trúc mỏng sâu bên trong tai của bạn, được gọi là mê cung bị viêm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự thăng bằng và thính giác của bạn mà còn có thể khiến bạn gặp các tình trạng như đau tai, tai xuất hiện mủ hoặc chất lỏng, buồn nôn và sốt cao.

- Viêm dây thần kinh tiền đình: Khi cơ thể bị nhiễm vi-rút ở một nơi khác chẳng hạn như bệnh thủy đậu hoặc bệnh sởi, có thể gây ra rối loạn ảnh hưởng đến dây thần kinh truyền âm thanh và cân bằng thông tin từ tai trong đến não của bạn. Các triệu chứng phổ biến nhất là chóng mặt đột ngột kèm theo buồn nôn, nôn mửa và đi lại khó khăn.

- Bệnh Meniere: Những người mắc chứng rối loạn này thường bị chóng mặt đột ngột, ù tai, giảm thính lực và cảm giác đầy tai ở tai bị ảnh hưởng. Điều này có thể do quá nhiều chất lỏng ở tai trong, do virus, dị ứng hoặc phản ứng tự miễn dịch. Tình trạng mất thính lực trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và có thể kéo dài vĩnh viễn trong một số trường hợp.

5. Ai hay mắc rối loạn tiền đình?

Rối loạn tiền đình là một hội chứng gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên hay gặp nhất là ở người trưởng thành. 

Những đối tượng dễ mắc bệnh bao gồm:

Người cao tuổi

Người cao tuổi thường mắc rối loạn tiền đình - (Ảnh: Freepik).

Như chúng ta thường biết, người cao tuổi bị đau tiền đình chiếm tỷ lệ khá cao, do con người đến độ tuổi bắt đầu bị lão hóa cơ thể, một số cơ quan bị suy giảm chức năng. Một nghiên cứu dịch tễ học lớn ở Mỹ ước tính rằng có tới 35% (khoảng 69 triệu người) người trưởng thành từ 40 tuổi trở lên ở Hoa Kỳ đã trải qua một số dạng rối loạn chức năng tiền đình.

Ở Việt Nam thực trạng này cũng diễn ra tương tự, số người mắc bệnh này ngày càng gia tăng và trẻ hóa.

Người làm việc trong môi trường căng thẳng

Những người thường xuyên làm việc trong môi trường nhiều áp lực, thường xuyên căng thẳng hoặc thói quen sinh hoạt không khoa học cũng có nhiều nguy cơ mắc rối loạn tiền đình.

Căng thẳng khiến cơ thể sản sinh một lượng lớn hormone Cortisol gây ra một loạt các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch,… gây tổn thương hệ thống thần kinh, trong đó có dây thần kinh số 8 khiến hệ thống tiền đình nhận được thông tin không chính xác và hoạt động không đúng yêu cầu, dẫn đến rối loạn. Do đó tỷ lệ mắc bệnh ở dân văn phòng, người lao động trí óc… ngày càng gia tăng.

Phụ nữ mang thai

Phụ nữ mang thai, đặc biệt là 3 trong tháng đầu, thường bị ốm nghén dẫn đến chán ăn, điều này đã khiến cơ thể không đủ dinh dưỡng, thiếu máu lên não khiến thai phụ chóng mặt, chao đảo. Đồng thời, yếu tố tâm sinh lý cũng ảnh hưởng không nhỏ đến bộ phận tiền đình, những mệt mỏi về thể chất, lo lắng về tinh thần đã tác động trực tiếp đến sức khỏe bà bầu dẫn tới hội chứng rối loạn tiền đình.

6. Nguyên nhân nào gây ra bệnh rối loạn tiền đình?

Các nguyên nhân phổ biến của rối loạn tiền đình bao gồm:

- Tác dụng phụ của các loại thuốc: Sử dụng một số loại thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau hoặc an thần ở liều cao hoặc lâu dài có thể gây tổn hại đến hệ thống tiền đình.

- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng tai cũng có thể gây tổn thương các cấu trúc tiền đình.

- Các vấn đề về tai trong, chẳng hạn như lưu thông kém trong tai

- Các mảnh vụn canxi trong ống tủy bán nguyệt 

- Các vấn đề bắt nguồn từ não của bạn, chẳng hạn như chấn thương sọ não

Trong nhiều trường hợp, không thể xác định được nguyên nhân cơ bản gây ra rối loạn tiền đình. Ví dụ, định nghĩa của bệnh Meniere là “hội chứng hydrops endolymphatic vô căn” (vô căn có nghĩa là “không rõ nguyên nhân”). Tương tự như vậy, mặc dù chấn thương đầu và tuổi cao là nguyên nhân phổ biến của BPPV, khoảng một nửa số trường hợp BPPV không có nguyên nhân cơ bản xác định được.

7. Chẩn đoán và điều trị rối loạn tiền đình

a. Chẩn đoán

Việc chẩn đoán rối loạn tiền đình dựa vào sự kết hợp của các xét nghiệm và kiểm tra tiền sử của vấn đề. Khám sức khỏe tổng thể là điều cần thiết để loại trừ các nguyên nhân khác gây chóng mặt, chẳng hạn như rối loạn tim mạch hoặc hệ thần kinh trung ương. Sau đó, các bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm để đo thính lực, chuyển động mắt và thăng bằng. 

b. Điều trị rối loạn tiền đình

Điều trị rối loạn tiền đình sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra hội chứng, bao gồm:

- Sử dụng thuốc: Tùy thuộc vào nguyên nhân, bạn có thể cần thuốc kháng sinh hoặc điều trị kháng nấm. Thuốc này có thể điều trị nhiễm trùng tai gây rối loạn tiền định.

- Liệu pháp phục hồi chức năng tiền đình: Bao gồm các bài tập phối hợp đầu, cơ thể và mắt để rèn luyện não bộ nhằm giúp nhận biết, xử lý và phối hợp hoạt động các tín hiệu từ hệ tiền đình.

- Thay đổi lối sống: Bạn có thể giảm bớt một số triệu chứng bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt. Điều này bao gồm bỏ hút thuốc hoặc tránh nicotine.

- Phẫu thuật: Khi thuốc và các liệu pháp khác không thể kiểm soát các triệu chứng của bạn, bạn có thể cần phải phẫu thuật. Quy trình này phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản của rối loạn. Mục đích là ổn định và sửa chữa chức năng tai trong.

8. Phòng ngừa bệnh rối loạn tiền đình

Sống lành mạnh để phòng ngừa rối loạn tiền đình - (Ảnh: Freepik).

Áp dụng các biện pháp sau sẽ giúp kiểm soát bệnh rối loạn tiền đình:

- Tránh đọc sách, sử dụng điện thoại hay làm việc trên máy tính khi đang ngồi trên xe ô tô, xe buýt hoặc xe lửa.

- Mang theo kính râm và đội mũ nếu mắc rối loạn tiền đình do nguyên nhân nhạy cảm với ánh sáng.

- Nếu đang bị viêm xoang, viêm tai hoặc tai bị tắc nghẽn, tránh đi máy bay. 

- Không nên nghe nhạc với âm thanh lớn, tránh nơi có nhiều tiếng ồn.

- Tăng cường lưu thông tuần hoàn máu não bằng vận động thể dục thể thao.

- Hạn chế căng thẳng  và áp lực trong sinh hoạt và lao động.

- Uống nhiều nước trên 2 lít nước/ngày. Bởi vì cơ thể được bổ sung đủ nước sẽ giúp ổn định lưu thông tuần hoàn máu.

- Ăn uống đủ chất. Nên ăn nhạt, ăn các thực phẩm giàu các vitamin C, A, B6, acid folic…như cam, quýt, cà chua, rau xanh, gan cá, nấm, ngũ cốc…

- Ngâm chân bằng nước nóng: Mỗi tối trước khi đi ngủ, người bệnh có thể ngâm chân với nước nóng ở nhiệt độ khoảng 40 – 45 độ C và ngâm từ 20 – 30 phút. Đây là cách đơn giản mà có tác dụng lưu thông máu, giảm mệt mỏi và ngăn ngừa chóng mặt rất hiệu quả.

- Tự xoa bóp, massage: Mỗi khi bị chóng mặt, đau đầu… bạn có thể dùng tay tự xoa bóp nhẹ nhàng vùng trán, sau gáy, 2 bên hốc mắt và vùng đỉnh đầu tầm 10 phút sẽ làm giảm triệu chứng và phòng chống rối loạn tiền đình.

Hiện nay, tỷ lệ mắc rối loạn tiền đình đang có xu hướng gia tăng và ai cũng có thể mắc bệnh này. Bệnh không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt, công việc làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn có thể gây ra biến chứng nguy hiểm. Do đó khi gặp phải các triệu chứng của bệnh, bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán cụ thể và có biện pháp chữa trị kịp thời.

Ánh Dương

Theo Người đưa tin