Không còn là cảnh báo xa xôi, mới đây, lực lượng cơ quan chức năng nước ta đã phát hiện và triệt phá một đường dây chuyên sản xuất, tiêu thụ thuốc giả quy mô lớn, chuyên nhắm vào các loại thuốc tân dược và đông y phổ biến trên thị trường. Kết quả kiểm nghiệm cho thấy trong nhiều loại thuốc đông y bị làm giả có chứa Paracetamol, Dexamethasone, Diclofenac - những hoạt chất có thể gây tổn thương gan, thận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến huyết áp nếu sử dụng không đúng liều lượng hoặc kéo dài.

Điều đáng lo ngại là số lượng thuốc giả bị phát hiện lần này lên đến hàng chục nghìn hộp, phần lớn được phân phối qua các hiệu thuốc nhỏ lẻ và chợ online không kiểm soát (Ảnh: Internet)

Trước đó, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cũng đã liên tục ra cảnh báo về hàng loạt loại thuốc bị làm giả, từ kháng sinh đến giảm đau, thuốc tim mạch, thậm chí là thuốc điều trị ung thư. Những sản phẩm này nếu lọt qua tầm kiểm soát và đến tay người tiêu dùng không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn tạo ra những hậu quả y tế nghiêm trọng, như bệnh tình kéo dài, nhờn thuốc, hoặc tử vong do dùng sai hoạt chất.

Nhìn vào thực trạng đó, có thể thấy rằng khả năng phân biệt thuốc thật - thuốc giả không còn là kỹ năng chỉ dành cho dược sĩ. Bất kỳ ai cũng cần tự trang bị cho mình những nguyên tắc cơ bản để nhận diện, đặc biệt trong thời đại mà việc mua thuốc qua mạng đã trở nên phổ biến và khó kiểm soát hơn bao giờ hết.

7 kỹ năng giúp người dân phân biệt thuốc thật và thuốc giả

1. Kiểm tra bao bì - dấu hiệu nhận diện đầu tiên

Thuốc chính hãng luôn được sản xuất với bao bì đạt tiêu chuẩn: rõ ràng, sắc nét, không bị nhòe mực, thông tin in ấn chính xác. Hãy quan sát kỹ các thông tin trên vỏ hộp như tên thuốc, nhà sản xuất, số đăng ký, số lô, hạn dùng và hướng dẫn sử dụng. Một hộp thuốc không rõ nơi sản xuất, thiếu mã số lưu hành, hoặc được in bằng giấy mỏng, dễ rách, màu sắc lệch tông có thể là hàng giả.

Đặc biệt, các nhà sản xuất thuốc thật thường dùng công nghệ in nổi, dập chữ laser hoặc phủ UV - những chi tiết mà hàng giả thường không có (Ảnh: Internet)

2. So sánh với hình ảnh thuốc chính hãng trên trang chính thức

Một cách dễ dàng để kiểm tra là truy cập trang web của hãng sản xuất hoặc Cổng công bố thuốc của Bộ Y tế. Tại đây, bạn có thể đối chiếu hình ảnh, kích thước, kiểu dáng, màu viên thuốc và mã vạch. Nhiều loại thuốc giả có viên nhỏ hơn, màu lạ hoặc đóng vỉ không khớp với mô tả sản phẩm thật.

3. Quét mã QR và mã vạch

Ngày nay, phần lớn các hãng dược phẩm đã tích hợp mã QR hoặc mã vạch điện tử trên bao bì. Người dùng chỉ cần dùng smartphone và ứng dụng quét mã để kiểm tra thông tin sản phẩm. Nếu quét mã mà không hiển thị được thông tin hoặc dẫn đến một trang web lạ không rõ nguồn gốc, nhiều khả năng đó là thuốc giả. Một số phần mềm hỗ trợ xác thực sản phẩm như CheckVN, iCheck, hoặc app của chính nhà sản xuất cũng giúp người dùng nhận diện nhanh hơn.

4. Tem chống hàng giả

Rất nhiều thuốc chính hãng có dán tem chống hàng giả do Bộ Công an hoặc Bộ Y tế cấp. Những tem này thường có dấu hiệu nhận biết bằng laser, khi nghiêng dưới ánh sáng sẽ hiện rõ ký hiệu đặc trưng.

Với thuốc không có tem hoặc tem bị mờ, rách, bóc dán lại, bạn nên đặt dấu hỏi lớn về độ tin cậy (Ảnh: Internet)

5. Quan sát viên thuốc - màu, mùi và kết cấu

Thuốc giả thường được sản xuất với kỹ thuật sơ sài. Viên thuốc có thể bị ẩm, vón cục, đổi màu, có mùi lạ hoặc dễ vỡ. Đặc biệt, các loại thuốc viên nén hoặc viên nang nếu thấy bề mặt dính tay, có vết nứt hay lớp vỏ không đều màu, rất có thể là sản phẩm không đảm bảo chất lượng.

6. Mua thuốc tại các nhà thuốc đạt chuẩn GPP

GPP (Good Pharmacy Practices) là tiêu chuẩn thực hành tốt nhà thuốc do Bộ Y tế ban hành. Những nhà thuốc đạt GPP thường có đội ngũ dược sĩ trình độ chuyên môn cao, tư vấn rõ ràng và cam kết nhập hàng từ các công ty dược phẩm chính hãng. Không nên mua thuốc từ nguồn trôi nổi, người bán hàng rong, nhóm trên mạng xã hội hay sàn thương mại điện tử không kiểm soát.

7. Tự trang bị kiến thức - phòng bệnh hơn chữa bệnh

Đừng trông chờ hoàn toàn vào nhà thuốc. Việc trang bị kiến thức về thành phần, liều dùng, cơ chế tác động và giá thành trung bình của các loại thuốc phổ biến là cách để bạn phát hiện bất thường. Nếu một loại thuốc có giá quá rẻ so với giá thị trường, hoặc bị quảng cáo “thần dược”, “chữa được mọi bệnh”, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo. Ngoài ra, khi nhận thấy thuốc dùng không hiệu quả, gây tác dụng phụ khác lạ, bạn nên ngưng sử dụng và báo cáo cho cơ quan y tế.

Giữa vô vàn viên thuốc được rao bán mỗi ngày, phân biệt thuốc thật - giả không chỉ là kỹ năng sống còn, mà còn là trách nhiệm đối với sức khỏe bản thân và cộng đồng. Khi nắm vững 7 kỹ năng kể trên, bạn sẽ không còn mù mờ trong lựa chọn, không còn bị đánh lừa bởi những vỏ hộp bóng bẩy hay lời quảng cáo hoa mỹ. Thay vào đó, mỗi quyết định dùng thuốc sẽ trở thành một bước chủ động trong hành trình bảo vệ sức khỏe.

Xem thêm: Dù rau có tốt đến mấy, bạn vẫn phải kiêng nếu đang ở trong 6 thời điểm này

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin