Sỏi thận hình thành khi các chất khoáng như canxi, oxalat hoặc axit uric kết tinh trong nước tiểu, thường do mất cân bằng trong cơ thể. Tại Việt Nam, các nghiên cứu từ Bộ Y tế cho thấy tỷ lệ người mắc sỏi thận dao động từ 2-5% ở người lớn, nhưng con số thực tế có thể cao hơn do nhiều trường hợp không được chẩn đoán sớm. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học Việt Nam năm 2020 đã chỉ ra rằng, hơn 30% bệnh nhân sỏi thận có dấu hiệu mãn tính từ sớm, thường bắt nguồn từ các yếu tố nguy cơ như mất nước mãn tính hoặc chế độ dinh dưỡng thiếu cân bằng. Để chủ động phòng ngừa, tránh để tình trạng "ngập ngụa" sỏi dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như suy thận hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu, hãy chú ý và thay đổi 7 thói quen xấu này ngay.

1. Uống quá ít nước hàng ngày

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây sỏi thận là tình trạng mất nước kéo dài, khiến nước tiểu trở nên cô đặc và dễ dàng hình thành tinh thể. Theo hướng dẫn từ Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ, người lớn nên uống ít nhất 2-3 lít nước mỗi ngày, nhưng nhiều người chỉ đạt một nửa con số này do bận rộn hoặc quên lãng. Kết quả là, các chất thải không được pha loãng, dẫn đến sỏi canxi oxalat - loại sỏi phổ biến nhất chiếm khoảng 80% các trường hợp.

Để tránh, hãy đặt nhắc nhở uống nước đều đặn, kết hợp với nước trái cây tự nhiên để tăng hương vị và hấp dẫn hơn (Ảnh: Internet)

2. Ăn mặn và tiêu thụ quá nhiều muối

Chế độ ăn giàu natri không chỉ làm tăng huyết áp mà còn thúc đẩy bài tiết canxi qua nước tiểu, tạo điều kiện cho sỏi hình thành. Các nghiên cứu từ Đại học Harvard cho thấy, những người tiêu thụ hơn 2.300mg muối mỗi ngày (tương đương một muỗng cà phê) có nguy cơ sỏi thận cao gấp đôi so với nhóm ăn nhạt.

Ở Việt Nam, thói quen ăn mặn từ các món kho, muối chấm khiến vấn đề này trở nên phổ biến (Ảnh: Internet)

Giải pháp là giảm muối trong bữa ăn, thay thế bằng gia vị tự nhiên như chanh, tỏi, và kiểm tra nhãn thực phẩm để tránh đồ đóng hộp chứa muối ẩn.

3. Lạm dụng protein động vật từ thịt đỏ

Ăn quá nhiều thịt đỏ, hải sản hoặc nội tạng động vật làm tăng axit uric trong cơ thể, dẫn đến sỏi axit uric - một loại sỏi khó tan và thường gây đau đớn. Bác sĩ chuyên khoa tiết niệu từ Bệnh viện Mayo Clinic khuyến cáo rằng, lượng protein động vật vượt quá 50g/ngày có thể làm acid hóa nước tiểu, thúc đẩy kết tinh. Thay vì vậy, hãy cân bằng bằng protein thực vật từ đậu, hạt, và giảm khẩu phần thịt xuống còn 100-150g mỗi bữa. Điều này không chỉ ngừa sỏi thận mà còn hỗ trợ sức khỏe tim mạch tổng thể.

4. Uống nhiều đồ uống có ga và nước ngọt

Nước ngọt có ga chứa phosphoric acid, làm giảm nồng độ citrate - chất tự nhiên ngăn cản sỏi hình thành. Một nghiên cứu trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Mỹ năm 2019 chỉ ra rằng, những người uống hơn 1 lon nước ngọt mỗi ngày tăng nguy cơ sỏi thận lên 23%. Ngoài ra, đường fructose trong nước ngọt còn thúc đẩy béo phì, một yếu tố gián tiếp gây sỏi. Để thay đổi, hãy chuyển sang trà thảo mộc, nước lọc hoặc sinh tố trái cây tươi, giúp cung cấp kali và citrate tự nhiên bảo vệ thận.

5. Ít vận động

Ngồi lâu một chỗ làm chậm quá trình trao đổi chất, dẫn đến tích tụ chất thải và tăng nguy cơ sỏi thận. Theo Hiệp hội Thể thao Mỹ, thiếu vận động hàng ngày có thể làm giảm lưu thông máu đến thận, khiến nước tiểu đọng lại. Một khảo sát từ Đại học California cho thấy, những người tập thể dục dưới 150 phút/tuần có tỷ lệ sỏi thận cao hơn 20% so với nhóm năng động.

Khắc phục bằng cách đi bộ 30 phút mỗi ngày, yoga hoặc đạp xe, không chỉ ngừa sỏi mà còn cải thiện tinh thần (Ảnh: Internet)

6. Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu oxalat

Rau bina, chocolate, trà đen và một số loại hạt chứa oxalat cao, khi kết hợp với canxi sẽ tạo sỏi. Chuyên gia từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia Mỹ lưu ý rằng, ăn hơn 50mg oxalat/ngày mà không uống đủ nước có thể làm tăng nguy cơ lên gấp đôi. Tuy nhiên, không cần loại bỏ hoàn toàn, hãy kết hợp với thực phẩm giàu canxi như sữa chua để oxalat bị ràng buộc trong ruột thay vì thận. Điều này mang lại sự mới lạ: không phải kiêng khem khắc nghiệt mà là cân bằng thông minh.

7. Sử dụng thuốc không theo chỉ dẫn, đặc biệt là thuốc giảm đau

Lạm dụng thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc aspirin có thể làm giảm chức năng thận, dẫn đến tích tụ chất thải và sỏi. Các báo cáo từ Tổ chức Dược phẩm Thế giới (WHO) cho thấy, sử dụng thuốc không kê đơn kéo dài tăng nguy cơ sỏi thận lên 15-20%. Ngoài ra, một số loại vitamin C liều cao cũng có thể chuyển hóa thành oxalat. Hãy luôn tham khảo bác sĩ trước khi dùng thuốc, và ưu tiên phương pháp tự nhiên như nghỉ ngơi, chườm ấm để giảm đau thay vì phụ thuộc vào thuốc.

Sỏi thận không phải là "kẻ thù" bất khả chiến bại nếu chúng ta nhận ra và loại bỏ những thói quen xấu từ sớm. Bằng cách thay đổi lối sống đơn giản như uống đủ nước, ăn uống cân bằng và vận động đều đặn, bạn không chỉ ngăn chặn tình trạng sỏi "ngập ngụa" mà còn nâng cao sức khỏe tổng thể. Hãy nhớ rằng, sức khỏe thận là nền tảng cho một cuộc sống trọn vẹn, và hành động ngay hôm nay sẽ mang lại lợi ích lâu dài. Nếu có dấu hiệu bất thường như đau lưng, tiểu buốt, hãy đến gặp bác sĩ để kiểm tra kịp thời.

Xem thêm: 6 dấu hiệu này xuất hiện trên bàn tay cảnh báo lượng đường trong máu tăng cao

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin