Tăng huyết áp là căn bệnh giết người thầm lặng, không để lại bất kỳ dấu hiệu bên ngoài nào. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, hiện nay tỷ lệ người mắc các bệnh về huyết áp đang có chiều hướng tăng cao. Vậy có cách nào phòng ngừa tăng huyết áp hay không?

Nguyên nhân và hậu quả của tăng huyết áp 

Khoảng 90-95% tăng huyết áp là không rõ nguyên nhân hay gọi là tăng huyết áp vô căn hoặc tiên phát, người ta nghĩ nhiều đến các yếu tố phối hợp với nhau gây tăng huyết áp như tuổi cao, di truyền, béo phì, tiểu đường, hút thuốc lá, uống rượu bia, ít vận động, thói quen ăn mặn, stress…

Tỷ lệ người mắc bệnh cao huyết áp đang có xu hướng gia tăng

Khoảng 5-10% bệnh nhân tăng huyết áp là có nguyên nhân như hở van động mạch chủ, hẹp động mạch thận, mắc bệnh thận, cường giáp, do dùng thuốc giữ muối, giữ nước…
Người bị tăng huyết áp mà không được điều trị và theo dõi sẽ rất dễ gây ra các biến chứng nguy hiểm thậm chí là dẫn đến tử vong.

- Biến chứng tại não: gây cơn thiếu máu não thoáng qua, suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ, gây tai biến mạch máu não như nhũn não (nhồi máu não), xuất huyết não, tử vong.

- Biến chứng ở tim: gây lớn tim, lâu ngày dẫn đến suy tim, bệnh mạch vành, thiếu máu cơ tim yên lặng, cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim và đột tử.

- Tại thận: gây suy thận.

- Tại mắt: gây mờ mắt, các bệnh lý về võng mạc.

- Tại mạch máu: gây phồng động mạch chủ, xơ vữa động mạch, viêm tắc động mạch chân.

Tăng huyết áp tiến triển âm thầm trong 15-20 năm đầu, người bị tăng huyết áp vẫn sống và làm việc bình thường, trong khi cơ thể bị hủy hoại dần, gây ra cái chết bất ngờ.

Các biện pháp phòng ngừa tăng huyết áp

Giảm cân ở người thừa cân hoặc béo phì

Tăng cân trong thời gian dài là yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng tăng huyết áp. Nguy cơ này tăng dần ở phụ nữ cao tuổi, sau mãn kinh. Những người béo phì, bụng to (với vòng thắt lưng >85cm ở nữ và >98cm ở nam) cũng có nhiều khả năng bị tăng huyết áp. Vì thế nên duy trì cân nặng ở mức hợp lý.

Thực hiện chế độ ăn uống hợp lý

Để phòng tăng huyết áp, chúng ta nên ăn nhiều cá, hải sản, rau xanh, trái cây, đậu xanh quả, các loại đậu hạt, măng, các loại ngũ cốc thô như gạo lứt, bắp lứt, các loại đậu… Vì chất xơ có trong rau quả có tác dụng chuyển hóa các chất béo và làm hạ huyết áp.

Áp dụng chế độ ăn hợp lý giúp kiểm soát huyết áp

Hơn nữa, mỗi ngày nên ăn khoảng 55-85g các chế phẩm từ sữa như pho-mát, sữa chua,... Không nên kiêng ăn chất béo có nguồn gốc thực vật, các loại dầu thực vật, dầu cá bởi rất tốt cho người có nguy cơ cao huyết áp. Đặc biệt, thường xuyên bổ sung vào thực đơn một số hạt dồi dào chất béo lành tính như hạt mè, hạt hướng dương, hạt hạnh nhân.

Lưu ý không nên ăn các loại thịt đỏ (thịt heo, thịt bò…), các loại sữa béo, lòng đỏ trứng, phủ tạng động vật, tiết động vật, các loại thức ăn nhanh (mì tôm…) và những món ăn chế biến sẵn. Các loại nước ngọt có gas, các loại bia, bột nở, các loại bột làm sủi bọt...

Ngoài ra, chú ý ăn nhạt. Càng ăn ít muối, càng tốt cho người bệnh tăng huyết áp. Nhu cầu muối ăn trung bình của một người khoảng 15g/ngày, trong đó có tới 10g sẵn có trong thực phẩm tự nhiên, vì vậy chỉ nên bổ sung thêm một thìa cà phê muối ăn/ngày là đủ.

Hoạt động thể dục thể thao thường xuyên

Cần tập thể dục đều đặn ở mức vừa phải như đi bộ nhanh hoặc bơi lội trong vòng 30-45 phút, 3-4 lần/tuần.

Theo dõi huyết áp thường xuyên

Kiểm tra huyết áp thường xuyên là biện pháp quan trọng nhất để phát hiện sớm bệnh tăng huyết áp. Mọi người cần theo dõi huyết áp thông qua khám sức khỏe định kỳ hoặc tự đo huyết áp tại nhà bằng các loại máy đo cá nhân từ đó để có những biện pháp phòng ngừa cho tốt.

Ngừng thói quen xấu làm tăng nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp cần tránh

- Ngưng hút thuốc là biện pháp hữu hiệu nhất để phòng bệnh tăng huyết áp và các bệnh tim mạch. Nhiều nghiên cứu cho thấy, những người hút thuốc thường có nguy cơ cao mắc các bệnh về huyết áp.

- Hạn chế uống rượu bia vì dễ làm tăng huyết áp.

- Không thức khuya, làm việc quá căng thẳng, nên ngủ ít nhất 7 giờ/ngày và ngủ đúng giờ. Nên tự tạo cho bản thân một cuộc sống hài hòa, khoa học và hợp lý.

Tóm lại, hiểu về bệnh để phòng bệnh là cách giúp khống chế được huyết áp tốt nhất. Phòng ngừa tăng huyết áp bằng chế độ ăn uống phù hợp, tập luyện đều đặn và lối sống tích cực là điều ai cũng có thể thực hiện được để chuẩn một sức khỏe tốt đón  Tết đoàn viên đang cận kề.

Khuyên Vũ

Theo Tạp chí Sống Khỏe