Giấc ngủ được xem là một tiêu chuẩn đánh giá chất lượng cuộc sống. Vì vậy nếu đã trải qua nhiều đêm trằn trọc, có nghĩa là bạn đang tiến tới những nguy cơ tai hại.
Bình thường, người trưởng thành cần ngủ 7-8h/ ngày. Tuy nhiên, chất lượng giấc ngủ không phụ thuộc vào thời lượng bởi mỗi cá nhân sẽ có nhu cầu ngủ khác nhau.
Kẻ đánh căp giấc ngủ
Nếu bạn chỉ ngủ 5 tiếng một ngày nhưng lại rất dễ ngủ và ngủ ngon trong toàn thời gian đó thì bạn không được xem là mất ngủ. Đỏ chỉ là do bạn có nhu cầu ngủ ít. Định nghĩa về mất ngủ là sự khó khăn trong việc khởi động hay duy trì giấc ngủ. Trong quá trình ngủ, bạn ngủ không sâu, hay tỉnh giấc, mệt mỏi và ngủ gật vào ngày hôm sau.
 |
Ảnh minh họa |
Các chuyên gia về giấc ngủ chia chứng mất ngủ thành ba loại:
- Mất ngủ thoáng qua (dưới 7 ngày)
- Mất ngủ ngắn (khoảng1-3 tuần)
- Mất ngủ mạn tính (hơn 3 tuần).
Theo từng loại mất ngủ này thì có từng nhóm loại nguyên nhân khác nhau:
Mất ngủ thoáng qua và mất ngủ ngắn thường do những nguyên nhân như hoàn cảnh, môi trường (ánh sáng quá nhiều, tiếng ồn, thay đổi nơi ở, công việc, thời tiết), các chất kích thích như caffein, nicotine. Đồng thời nếu nằm bên cạnh những người ngáy to hoặc động đậy mạnh cũng khiến bạn khó ngủ. Những ám ảnh khó khăn trong cuộc sống như trục trặc công việc, ám ảnh thiếu tiền, những mâu thuẫn trong tình cảm cũng đe dọa giấc ngủ của bạn. Khảo sát tại Mỹ cho thấy 1/3 dân số trong thời khủng hoảng bị ám ảnh tiền làm cho mất ngủ.
Còn mất ngủ mạn tính thường có liên quan với một chứng bệnh tâm thần hoặc sinh lý:
Rối loạn lo âu, stress, tâm thần phân liệt hoặc trầm cảm là những bệnh tâm thần ảnh hưởng lớn tới giấc ngủ của bạn. Các bệnh lý thần kinh này khiến cơ thể bạn mệt mỏi, não bộ căng thẳng làm khó ngủ. Bên cạnh đó còn những dấu hiệu sinh lý như thay đổi hormone, mang một số bệnh như Alzheimer, có các chấn thương não, suy tim, hen suyễn… Chúng khiến bạn đau nhức, bứt rứt, cò cử cả đêm nên khó ngủ sâu và dễ tỉnh giấc liên tục.
Mất ngủ tỉ lệ thuận theo độ tuổi và hành hạ phụ nữ nhiều hơn nam giới. Những đối tượng nghiện rượu, thuốc, bệnh tâm thần, stress cũng bị “tra tấn” nhiều hơn. Theo dược sĩ Phạm Thị Than Thủy (Công ty TNHH Botania, Đội Cấn, Hà Nội) chuyên gia nghiên cứu về giấc ngủ cho rằng phụ nữ đến tuổi mãn kinh, người càng lớn tuổi càng bị đe dọa nhiều hơn về giấc ngủ. Đó là vì hormone tăng trưởng ngày càng ít đi khiến người ta kém ngủ. Chính vì vậy với phụ nữ độ tuổi 40 khi mất ngủ, ngoài việc xem xét tới các nguyên nhân chất kích thích, stress cần chú ý tới hội chứng mãn kinh.
Phòng hơn chống
Sau nhiều ngày mất ngủ, người ta sẽ trở nên cáu bẳn, trí nhớ rối loạn, chậm chạp trong quan hệ giao tiếp. Điều đó khiến cho các mối quan hệ của họ có khả năng bị rạn nứt, công việc bị đổ bể.
Những con số mất ngủ - 30% dân số Pháp có vấn đề với giấc ngủ. Tại Mỹ con số này là 30-50% và 10% dân số mất ngủ mạn tính. Còn ở Việt Nam có khoảng 10-20% dân số than phiền về giấc ngủ. - 50% bác sĩ kê đơn theo phản xạ thói quen hơn do nhu cầu bệnh lý của bệnh nhân. |
Đồng thời, mất ngủ với sắc đẹp còn là mối đe dọa hãi hùng. Đại học Washington (Mỹ) đã chỉ ra rằng ngủ ít làm người ta thâm quầng mắt, tóc tai xơ rối và còn dễ tăng cân. Bởi ngủ ít làm mất đi hormone điều chỉnh sự thèm ăn nên khiến họ ham ăn hơn. Cũng vì để lấp chỗ trống cho đêm bớt dài thì họ hay ăn vặt. Bởi vậy họ dễ tăng cân.
Các nhà khoa học của Đại học Chicago (Mỹ) còn chỉ ra rằng thiếu ngủ khiến người bệnh chuyển hóa đường kém. Sau sáu ngày thiếu ngủ thì cơ thể sẽ kháng insulin, lâu dần sẽ sinh ra bệnh tiểu đường.
Các bác sĩ khuyên người bệnh muốn duy trì giấc ngủ đều đặn thì nên biết thư thái tinh thần, luyện cách sống lạc quan, tham gia các câu lạc bộ thể dục, giải trí, dành cho mình thời gian nghỉ ngơi thích hợp. Bạn có thể tìm đến các môn yoga, thái cực quyền để giảm stress.
Bạn phải biết vệ sinh giấc ngủ: ngủ đúng giờ, tránh các loại tiếng ồn, kiêng tập thể dục quá vất vả, ăn quá nhiều trước giờ ngủ, không sử dụng các loại có kích thích. Phòng ngủ phải đủ tối, không ồn ào.
Khi mất ngủ, muốn sử dụng thuốc thì phải theo hướng dẫn của bác sỹ, tránh nhờn thuốc dẫn đến mạn tính.
Bệnh mất ngủ đáng sợ mang tên FFI Là dạng mất ngủ do bị lỗi gene và có tính di truyền đến 50%. Những năm 1980, các nhà khoa học phát hiện ra chứng bệnh này từ những bệnh nhân dòng họ Silvano (Ý). Họ đều suy nhược do mất ngủ, sinh hoạt bất thường và đều chết rất trẻ. Nhiều người trong dòng họ đã hiến bộ não cho khoa học và họ đã nghiên cứu thấy rằng protein của những bệnh nhân này có cấu trúc bất thường do đột biến gene. Protein biến đổi này được gọi là prions, loại này có nhiều trong não của những chú bò điên. Trong não người bệnh FFI có lượng lớn prions tích tụ tại vùng kiểm soát giấc ngủ. Sự tích tụ này đã chèn ép làm chết tế bào thần kinh. Bệnh này không khiến những người còn nhỏ tuổi mất ngủ, chỉ đến khi trưởng thành, trung niên họ mới có triệu chứng “đêm trắng” hàng tháng, có khi cả năm. Hiện nay căn bệnh này vẫn còn bí ẩn mà các nhà khoa học đang nghiên cứu. |
Đức Thành
Theo tạp chí Sống Khỏe
