Theo thông tin từ Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế), nhiều vụ ngộ độc nghiêm trọng đã xảy ra, khiến không ít người phải nhập viện cấp cứu, thậm chí có trường hợp tử vong. Nguyên nhân chủ yếu được xác định là do sử dụng rượu không rõ nguồn gốc hoặc rượu được pha chế từ cồn công nghiệp, một thực trạng đáng lo ngại đang đe dọa sức khỏe cộng đồng.

Trong thời gian qua đã xảy ra một số vụ ngộ độc rượu làm nhiều người phải nhập viện cấp cứu.

Phân biệt các loại rượu và độc tính

Để hiểu rõ về nguy cơ ngộ độc rượu, trước hết cần phân biệt hai loại rượu phổ biến: ethanol và methanol. Rượu thông thường có thành phần chính là ethanol (C2H5OH), được lên men từ tinh bột hoặc đường - đây là loại rượu được phép sử dụng trong đồ uống có cồn. 

Trong khi đó, methanol (CH3OH) được lên men từ nguyên liệu chứa cellulose (gỗ) và thường chỉ được sử dụng trong công nghiệp như dung môi tẩy rửa sơn, nước rửa kính, mực in máy photo.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng methanol là chất cực độc, đặc biệt nguy hiểm khi xâm nhập vào cơ thể người. Khi vào cơ thể, methanol chuyển hóa thành acid formic - một chất độc có khả năng gây tổn thương nghiêm trọng đến các tế bào não và mắt. So với rượu ethanol thông thường, methanol có độc tính cao hơn nhiều lần và có thể gây ra những tổn thương không hồi phục.

Cơ chế gây ngộ độc và tác động đến cơ thể

Ngộ độc rượu xảy ra khi uống quá nhiều rượu ethanol trong thời gian ngắn hoặc do uống quá nhiều rượu có độc chất methanol dẫn đến lượng cồn trong máu quá nhiều.

Ngộ độc rượu có thể xảy ra trong hai trường hợp chính: uống quá nhiều rượu ethanol trong thời gian ngắn hoặc tiêu thụ rượu chứa methanol. Trong trường hợp thứ nhất, khi một người uống quá nhiều rượu, gan không kịp đào thải alcohol ra khỏi cơ thể, dẫn đến tình trạng ngộ độc. Hậu quả là các tế bào gan bị tổn thương, các vùng não ngừng hoạt động, kèm theo nhiều biến chứng nguy hiểm.

Đối với ngộ độc methanol, tình trạng còn nghiêm trọng hơn. Methanol khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành formaldehyde và acid formic, gây tổn thương đa cơ quan, đặc biệt là hệ thần kinh trung ương và thị giác. Nhiều trường hợp ngộ độc methanol dẫn đến mù lòa vĩnh viễn hoặc tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết ngộ độc rượu

Theo hướng dẫn của Cục An toàn Thực phẩm, người bị ngộ độc rượu thường xuất hiện các triệu chứng theo từng giai đoạn:

Giai đoạn sớm:

• Da chuyển màu xanh hoặc tím, đặc biệt rõ ở vùng môi và móng tay

• Lú lẫn, phản ứng chậm chạp

• Khó khăn trong việc di chuyển và duy trì ý thức

• Nói ngọng, không rõ lời

• Nôn mửa

• Thở chậm, không đều

Giai đoạn nặng:

• Co giật, hôn mê

• Khó thở hoặc nghẹt thở

• Tổn thương não

• Mất kiểm soát tiểu tiện

• Đau và chướng bụng dữ dội

• Tê yếu một bên cơ thể

• Rối loạn nhịp tim

Biện pháp sơ cứu và xử trí ban đầu

Khi phát hiện người nghi ngờ bị ngộ độc rượu, cần thực hiện ngay các bước sơ cứu sau:

Xử trí khẩn cấp:

• Gọi ngay cấp cứu 115

• Tìm người hỗ trợ xung quanh

• Đánh giá nhanh tình trạng nạn nhân

• Kiểm tra ý thức và các dấu hiệu sinh tồn

Các biện pháp hỗ trợ tại chỗ:

• Cố gắng giữ nạn nhân tỉnh táo

• Đặt nạn nhân ở tư thế đầu cao

• Nếu bất tỉnh, đặt nằm nghiêng để tránh sặc

• Cho uống nước nếu còn tỉnh

• Giữ ấm cơ thể bằng vải sạch hoặc chăn

• Theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn

Cung cấp thông tin chi tiết cho nhân viên y tế:

• Mô tả đầy đủ các triệu chứng ban đầu

• Ước tính chính xác lượng rượu đã uống

• Thời gian xảy ra sự việc

• Loại rượu đã sử dụng (nếu biết)

Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát

Bộ Y tế khuyến cáo, người tiêu dùng tuyệt đối không mua và sử dụng rượu trôi nổi, không nhãn mác chưa công bố tiêu chuẩn để phòng tránh ngộ độc.

Để ngăn chặn ngộ độc rượu, cần có sự phối hợp đồng bộ từ nhiều phía:

• Đối với người tiêu dùng:

Tuyệt đối không mua và sử dụng rượu không nhãn mác

Tránh xa các loại rượu chưa công bố tiêu chuẩn

Không sử dụng rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ

Hạn chế uống rượu và tuân thủ nguyên tắc an toàn khi sử dụng

• Đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh:

Nghiêm cấm sản xuất, kinh doanh rượu pha chế từ nguyên liệu không đạt chuẩn

Tuân thủ nghiêm ngặt quy định về nhãn mác và công bố tiêu chuẩn

Đảm bảo nguồn gốc nguyên liệu rõ ràng, minh bạch

Thực hiện đầy đủ các quy định về an toàn thực phẩm

• Vai trò của cơ quan chức năng:

Tăng cường thanh tra, kiểm tra các cơ sở sản xuất

Giám sát chặt chẽ hoạt động kinh doanh rượu

Xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm

Công khai thông tin về các cơ sở vi phạm

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về tác hại của rượu

Ngộ độc rượu là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể để lại những hậu quả không thể khắc phục. Việc nâng cao nhận thức về nguy cơ, biết cách nhận biết dấu hiệu và có phương án xử trí kịp thời là vô cùng quan trọng. Mỗi người dân cần:

• Trang bị kiến thức về nhận biết rượu an toàn

• Hiểu rõ các dấu hiệu ngộ độc rượu

• Nắm vững các biện pháp sơ cứu cơ bản

• Có tinh thần cảnh giác với rượu không rõ nguồn gốc

• Lan tỏa thông điệp phòng chống ngộ độc rượu trong cộng đồng

Bên cạnh đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa người tiêu dùng, nhà sản xuất và cơ quan quản lý trong việc phòng ngừa ngộ độc rượu đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Chỉ khi mỗi cá nhân và tổ chức đều nâng cao ý thức trách nhiệm, chúng ta mới có thể giảm thiểu được những vụ ngộ độc rượu đáng tiếc trong tương lai.

Nhàn Lê

Theo Người đưa tin