Chắc hẳn, chúng ta ai cũng ít nhất 1 lần có những trải nghiệm, sau khi ngồi lâu, vặn cổ sẽ phát ra tiếng "lạch cạch". Khi đột nhiên đứng dậy, đầu gối cũng sẽ phát ra tiếng "bốp" giòn giã. Vậy hiện tượng này có phải là trật khớp không? Hay là do thiếu canxi? Tại sao khớp lại phát ra tiếng động? Việc bẻ ngón tay thường xuyên có thể dẫn tới viêm khớp không? Bác sĩ Trương Bác, Phó khoa Chỉnh hình, Bệnh viện Liên hợp Vũ Hán, Trung Quốc sẽ giúp bạn hiểu rõ các vấn đề liên quan đến tình trạng khớp kêu lạo xạo.

Khi chúng ta di chuyển hoặc tập thể dục, các khớp của chúng ta đột nhiên phát ra tiếng "lách tách", trong y học gọi là: tiếng khớp kêu.

Chuyển động của các khớp xương ở người cũng giống như chuyển động của các cấu trúc cơ học, bao gồm quay, trượt, ma sát, v.v., tạo ra tiếng ồn. Bởi vì dịch khớp trong khoang khớp có tác dụng bôi trơn, sụn khớp cũng có tác dụng đệm hấp thụ chấn động, nên trong hầu hết các trường hợp, chuyển động ổn định và vừa phải của khớp người sẽ không gây ra tiếng kêu lách tách, hoặc tiếng kêu lách tách nhỏ và khó nghe. Tuy nhiên, khi các khớp của con người ở một tư thế trong thời gian dài hoặc bị thương, âm thanh này sẽ được khuếch đại và nghe thấy.

Loại âm thanh "rắc" này phát ra khi xoay cổ, vặn eo, ngồi xổm và đứng lên, ấn vào các khớp ngón tay và tạo ra tiếng kêu rắc rắc là tiếng kêu rắc rắc sinh lý. Âm thanh đơn giản này không gây đau rõ ràng hoặc hạn chế chuyển động. Không cần phải đặc biệt chú ý.

Nguyên nhân gây ra tình trạng khớp kêu lục cục

Trên thực tế, tình trạng kêu răng rắc ở khớp không liên quan gì đến tình trạng thiếu canxi. Tại sao khớp lại phát ra tiếng kêu lục cục? Hiện vẫn chưa có kết luận rõ ràng, nhưng các chuyên gia cho rằng có thể có ba lý do:

1. Bong bóng vỡ trong khoang khớp

Khoang khớp là khoang kín. Khi khớp ở trạng thái nghỉ, các áp lực khác nhau sẽ ở trạng thái cân bằng tĩnh. Khi khớp cử động, áp suất âm trong khoang khớp tăng lên, các bong bóng nhỏ nhanh chóng được tạo ra trong dịch khớp. Khi khớp trở về vị trí ban đầu, các bong bóng vỡ ra, tạo ra tiếng "tách".

2. Không đủ dịch hoạt dịch ở khớp

Nếu một người thường xuyên không vận động, màng hoạt dịch sẽ thiếu sự kích thích từ bên ngoài và lượng dịch hoạt dịch trong khớp sẽ trở nên ít hơn. Khi thiếu chất bôi trơn và các khớp chuyển động đột ngột, có thể sẽ có ma sát nhẹ giữa các bề mặt khớp, gây ra tiếng ồn.

3. Tiếng ma sát của dây chằng khớp

Khi duy trì tư thế quá lâu, các cơ và dây chằng quanh khớp luôn căng thẳng. Khi khớp cử động, các dây chằng có thể cọ xát vào khớp, gây ra tiếng kêu lục cục.

Khi nào khớp kêu lục cục là bệnh lý?

Tiếng kêu khớp có thể chia thành hai loại: sinh lý và bệnh lý. Sự khác biệt nằm ở chỗ tiếng kêu khớp có kèm theo đau và hạn chế chức năng khớp hay không. Ngoài ra, độ tuổi khởi phát và có tái phát hay không cũng khác nhau.

Âm thanh khác nhau

- Tiếng kêu lục cục ở khớp thường xảy ra khi khớp chuyển động từ tĩnh sang chuyển động đột ngột. Tiếng kêu lục cục ở khớp đơn lẻ và giòn.

- Âm thanh của tiếng kêu khớp bệnh lý có thể giòn, đục hoặc nghiến, và đôi khi có thể nghe thấy tiếng xương cọ xát hoặc lạo xạo gây đau đớn.

Các triệu chứng đi kèm khác nhau

- Tiếng kêu ở khớp sinh lý sẽ không ảnh hưởng đến chuyển động của khớp trong một khoảng thời gian trước và sau khi xảy ra, không kèm theo đau đớn hay khó chịu và không tái phát nhiều lần trong thời gian ngắn.

- Tiếng kêu ở khớp bệnh lý thường đi kèm với cảm giác khó chịu như đau và sưng, thường xảy ra liên tục và lặp đi lặp lại.

Tuổi khởi phát khác nhau

- Tiếng kêu lục cục ở khớp sinh lý thường gặp ở giai đoạn phát triển trưởng thành của khớp. Không xảy ra ở trẻ em, rất hiếm gặp ở tuổi vị thành niên, phổ biến hơn ở người trung niên và thanh niên, giảm dần ở người cao tuổi.

- Tiếng kêu khớp bệnh lý thường xảy ra ở người trung niên, người cao tuổi hoặc người trẻ tuổi bị chấn thương khớp.

Nếu chỉ có tiếng kêu nhưng không có cơn đau rõ ràng hoặc cử động bị hạn chế thì tình trạng này không cần phải điều trị. Nếu tiếng kêu ở khớp đi kèm với các triệu chứng khác và những thay đổi bệnh lý, chẳng hạn như đau, sưng, hạn chế vận động khớp hoặc thậm chí là vận động bất thường, bạn cần đến bệnh viện càng sớm càng tốt để xác định xem khớp có bị trật khớp hay bị tổn thương hay không, để không trì hoãn việc điều trị.

Nếu bạn nghe thấy tiếng kêu lục cục hoặc răng rắc trong khớp, kèm theo đau, thì nguyên nhân có thể là do xương, dây chằng hoặc gân cọ xát vào vật gì đó, hoặc do sụn bị rách. Nếu gặp phải tình trạng này, bạn nên dừng mọi hoạt động gây ra tiếng động, đến bệnh viện để gặp bác sĩ chỉnh hình và kiểm tra chi tiết các khớp. Nếu cần thiết, nên chụp MRI để tìm nguyên nhân và xử lý nó.

Việc bẻ khớp sinh lý không gây ra biến dạng khớp. Biến dạng khớp thường gặp hơn ở bệnh viêm khớp dạng thấp, thoái hóa xương khớp, viêm khớp gút và các bệnh khác, không liên quan gì đến độ đàn hồi của khớp. Hiện tại không có bằng chứng nào cho thấy sự bẻ khớp sinh lý có thể dẫn đến thoái hóa khớp.

Việc bẻ khớp sinh lý không gây ra biến dạng khớp

Nếu khớp kêu rắc rắc kèm theo đau thì đó là dấu hiệu của tình trạng đàn hồi bệnh lý. Trong trường hợp này, bạn nên đi khám ngay. Theo thời gian, tình trạng này dễ dẫn đến viêm khớp và biến dạng khớp.

Cách bảo vệ khớp khỏe mạnh

Sức khỏe của khớp và xương phụ thuộc vào việc bảo dưỡng hàng ngày, và càng sớm càng tốt. Thông qua việc bảo dưỡng, chúng ta có thể giữ cho xương và khớp của mình khỏe mạnh và năng động.

1. Duy trì cân nặng bình thường

Đầu gối của người béo phì phải chịu rất nhiều trọng lượng, về lâu dài sẽ gây hao mòn khớp gối. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cứ mỗi pound (khoảng 0,9 cân) trọng lượng cơ thể giảm đi, thì tải trọng lên khớp gối trong các hoạt động khớp hàng ngày sẽ giảm đi 4 pound (khoảng 3,6 cân). Giảm cân có thể làm giảm tỷ lệ mắc bệnh viêm khớp gối xuống 25%-50%.

2. Tập luyện một cách khoa học và từng bước

Hiệp hội Xương khớp Joint Care không khuyến khích đi bộ hàng chục nghìn bước mỗi ngày, cũng không khuyến khích cố tình tránh sử dụng khớp để giảm tình trạng hao mòn khớp. Tần suất tập luyện phải ≥ 3 lần/tuần; cường độ tập luyện phải nằm trong phạm vi an toàn là cường độ vừa phải, thời gian tập luyện một lần không quá 1 giờ. Lượng tập luyện cũng phải tăng dần. Các bài tập aerobic ngắn hạn như chạy bộ, đi bộ, bơi lội, yoga, Thái Cực Quyền hoặc bơi lội được khuyến khích.

3. Khởi động kỹ trước khi tập luyện

Không chỉ các bài tập cường độ cao, trên thực tế bất kỳ loại bài tập nào cũng cần khởi động để kích hoạt các chức năng của cơ thể và tránh áp lực quá mức lên các khớp gây chấn thương. Nên khởi động và giãn cơ trước khi tập luyện. Hãy chú ý bảo vệ khớp trong quá trình tập luyện hàng ngày, đeo đồ bảo hộ khi tham gia thể thao nếu cần thiết và cố gắng tránh các động tác lặp đi lặp lại hoặc cường độ cao có thể gây tổn thương khớp.

4. Đừng bỏ qua cơn đau

Nếu bạn bị đau khớp hoặc sưng, bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Trong giai đoạn đau cấp tính, nên giảm hoạt động khớp, giữ ấm khớp, tránh tập thể dục quá sức, tránh leo núi, lên xuống cầu thang thường xuyên và tránh các môn thể thao bóng mạnh.

5. Bổ sung canxi và glucosamine hợp lý

Chế độ dinh dưỡng cân bằng có thể cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho cơ thể và khớp kịp thời, duy trì sức sống của khớp. Cần đặc biệt chú ý đến việc bổ sung canxi và vitamin D. Người cao tuổi bị viêm khớp có thể bổ sung glucosamine và chondroitin hợp lý để duy trì dinh dưỡng cho sụn, giảm đau khớp và cải thiện chức năng khớp.

Thanh Thanh

Theo Người đưa tin