Vi khuẩn có lẽ là từ mà bạn đã được nghe rất nhiều. Và mọi người thường định nghĩa nó là một nguyên nhân gây bệnh. Thế nhưng, thực tế không phải ai cũng hiểu rõ vi khuẩn là gì, nó hoạt động như thế nào, có hại hoàn toàn hay có lợi hay không?
Vi khuẩn là gì?
Vi khuẩn là các vi sinh vật đơn bào bậc thấp nhất tồn tại gần như ở mọi nơi.
Vi khuẩn chỉ có một tế bào, không có nhân tế bào.
Kích thước của vi khuẩn rất nhỏ và ta không thể nhìn thấy chúng bằng mắt thường.
Vi khuẩn tái sinh qua quá trình phân đôi tế bào. Dưới những điều kiện thích hợp, mức tăng trưởng của chúng tăng rất nhanh. Cụ thể là trong vòng 20 phút, một con vi khuẩn sẽ tăng số lượng lên gấp 4 lần và gấp 64 lần trong hai tiếng đồng hồ.
Như vậy, một con vi khuẩn sẽ tăng số lượng là 4.000.000.000.000 con trong 24 tiếng đồng hồ. Và nếu mức sinh trưởng của vi khuẩn như vậy thế thì trọng lượng của vi khuẩn sinh trưởng trong vòng 72 tiếng đồng hồ sẽ nặng hơn gấp 33.000 lần so với trọng lượng của Trái đất. Nhưng điều này sẽ không xảy ra được bởi vì thiếu thực phẩm và nước nên chỉ có một phần trăm vi khuẩn có thể sống sót được.
Vi khuẩn sống hầu hết ở mọi nơi: đất, nước, không khí và trong các sinh vật khác.
Vi khuẩn có thể được phân làm bốn loại: Khuẩn cầu (vi khuẩn dạng hình tròn), Khuẩn que (vi khuẩn dạng hình que), Khuẩn xoắn (vi khuẩn dạng hình xoắn), Khuẩn phẩy (vi khuẩn có hình dấu phẩy).
|
Ảnh minh họa |
Vi khuẩn có hại hay có lợi cho sức khỏe con người?
Một vài vi khuẩn rất hữu ích cho sức khỏe con người, chẳng hạn:
Vi khuẩn có tác dụng trong việc chuyển đổi từ sữa sang sữa đông, gọi là pho mát.
Giấm ăn cũng được làm ra nhờ vi khuẩn.
Ngoài ra vi khuẩn tạo ra men sử dụng để làm bánh mì và tạo ra các loại thực phẩm, nhuộm màu da súc vật.
Một vài vi khuẩn rất tốt cho đường ruột.
![]() |
Một vài vi khuẩn có lợi cho đường ruột cơ thể |
Ngược lại, có những loại vi khuẩn sống trong cơ thể con người và gây hại, đặc biệt là ở đường tiêu hóa, đường hô hấp.
Bình thường hệ thống miễn dịch của người có thể tiêu diệt vi khuẩn xâm nhập, nhưng không phải tất cả các lần. Khi bạch cầu không thể tiêu diệt vi khuẩn thì chúng gây nhiều thứ bệnh cho con người, động vật và thực vật chẳng hạn như: bệnh sốt thương hàn, bệnh dịch tả, bệnh bạch cầu, bệnh kiết lị, ho gà…
Dưới đây là một số vi khuẩn gây bệnh:
Bệnh | Vi khuẩn gây bệnh | Các cơ quan bị ảnh hưởng | Môi trường lây truyền |
Bệnh than | Bacillus anthracis | Da, phổi | Môi trường |
Ngộ độc thịt | Botulinum Clostridium | Hệ thống thần kinh | Thực phẩm |
Viêm niệu đạo | Chlamydia trachomatis | Cổ tử cung, mắt, Niệu đạo | Tình dục |
Dịch tả | Vibrio cholerae | Ruột | Thực phẩm |
Bệnh lậu | Neisseria Gonorrhea | Trùng đường tiết niệu | Giao tiếp, tình dục |
Bệnh phong | Mycobacterium leprae | Da, xương, dây thần kinh ngoại vi | Giao tiếp |
Bệnh Salmonella | Salmonella | Ruột | Thực phẩm |
Bệnh giang mai | Treponema pallidum | Da, bộ phận tim mạch | Giao tiếp |
Bệnh lao | Mycobacterium tuberculosis | Phổi | Không khí |
Bịnh sốt rét | Salmonella Typhi | Máu, da | Lỗi, Liên |
Tiểu Bùi
Theo chuyên đề Sức Khỏe Gia Đình - NXB Y học